- Home
- Onderwijs
- Nascholing
- Cursusaanbod
- Geestelijke verzorging voor gemeentepredikanten en pastoraal werkers
Geestelijke verzorging voor gemeentepredikanten en pastoraal werkers
- ECTS
- 4 ECTS
- Docenten
- dr. Erik Olsman
- Kosten
- € 1100
- Max. aantal deelnemers
- 25
- Datum
- Datum nog niet bekend
Als predikant of pastoraal werker krijgt u te maken met allerlei levensvragen van mensen in uiteenlopende situaties – soms ook heel specifieke situaties. Houdt mijn vrouw nog van me, nu ik aan dementie lijd? Zal de samenleving me accepteren nu ik mijn straf heb uitgezeten in de gevangenis? Waarom doet God me dit aan? Wie zal voor mijn kind met ernstige handicaps zorgen als ik dat niet meer kan? Kan ik een waardig leven leiden terwijl mijn inkomen zo laag is? Deze cursus biedt de deelnemers inzichten en handvatten om te begeleiden bij dergelijke levensvragen.
Werken met levensvragen en doelgroepen voor gemeentepredikanten en pastoraal werkers
Vaak raken dergelijke levensvragen of zingevingsvragen aan de relaties met belangrijke anderen. Belangrijke anderen kunnen zowel bronnen van kracht zijn, als ook deel van de geestelijke/ existentiële worsteling. Voor gelovigen raken die vragen ook hun relaties met God en met hun (geloofs)gemeenschappen.
In de cursus verdiept u zich in verschillende doelgroepen of contexten en thema’s die daar spelen. Aan bod komen palliatieve zorg, justitie, defensie en politie, mensen in de marge en mensen met een verstandelijke beperking. Ook gaat de cursus uitgebreid in op de benadering van zingevingsvragen: hoe weten we eigenlijk wat goed is? Hoe kunnen we ook hier ‘kwaliteit van zorg’ omschrijven en bieden? Ook neemt de reflectie op het eigen geloof/de eigen zingeving of spiritualiteit een belangrijke plek in, omdat die onvermijdelijk een rol speelt in het verlenen zorg voor zingeving.
De cursus kan als geheel gevolgd worden (4 ECTS) of u kunt twee onderdelen kiezen (2 ECTS). Voor iedereen die op basis van actuele kennis wil werken met mensen met levensvragen in de eigen gemeente, of voor wie wil verkennen of specialisatie in één van de werkvelden iets voor hem of haar zou zijn, is deze cursus van harte aanbevolen.
Doelgroep
- gemeentepredikanten
- pastoraal werkers
- geestelijk verzorgers in opleiding
Leerdoelen
Hoofddoel: in staat zijn om zorg voor zingeving te verlenen die gebaseerd is op de actuele kennis van wat heilzaam is.
- evalueren van bewijs voor zorg voor zingeving gebaseerd op methoden die gehanteerd worden in de neuro-, sociale en geesteswetenschappen
- inzicht in centrale thema’s in zorg voor zingeving (rouw en hoop; psychotrauma en groei; moral injury; oorlog en vrede; marginalisering) en contexten van zorg voor zingeving (gezondheidszorg; defensie; justitie; diakonale settingen)
- reflecteren op de authentieke inzet van de eigen spiritualiteit in het verlenen van zorg voor zingeving, zowel in contact met mensen met eenzelfde levensbeschouwing als in contact met mensen met een andere levensbeschouwing
Opzet, data en studiebelasting
De cursus omvat een introductie (zelfstudie), maximaal vijf modules en een eindopdracht.
Keuze 2 of 4 ECTS
U kunt de cursus als geheel volgen (alle modules) voor 4 ECTS. U kunt ook een 2 ECTS variant volgen, waarbij u uit de 5 modules hieronder 2 modules kiest die u volgt.
- Introductie (zelfstudie): augustus (verplicht - 12 uur)
- Module 1: 31 augustus - Wetenschappelijk bewijs (keuzemodule - 18 uur)
- Module 2: 07 september - Palliatieve zorg (keuzemodule - 18 uur)
- Module 3: 14 september - Justitie, defensie en politie (keuzemodule - 18 uur)
- Module 4: 28 september - Mensen in de marge (keuzemodule - 18 uur)
- Module 5: 12 oktober - Mensen met een verstandelijke beperking (keuzemodule - 18 uur)
- Eindopdracht (verplicht - 8 uur)
Het onderwijs in de keuzemodules vindt plaats in Amsterdam, van 10.30 - 15.30 uur.
Docenten
Dr. Erik Olsman en gastdocenten.
Gastdocenten staan genoemd bij de verschillende modules.Introductie (Online)
Geen bijeenkomst. Deze presentatie wordt half augustus online geplaatst.
Voorbereiding
- John A. Bernau, “From Christ to Compassion: The Changing Language of Pastoral Care,” Journal for the Scientific Study of Religion 60, no. 2 (2021), 362-81. (18pp)
- Wendy Cadge, “Healthcare Chaplaincy as a Companion Profession: Historical Developments,” Journal of Health Care Chaplaincy 25, no. 2 (2019), 45-60. (14pp)
- Hsin Han Elisha Chow, Qian Hui Chew, and Kang Sim, “Spirituality and Religion in Residents and Inter-Relationships with Clinical Practice and Residence Training: A Scoping Review,” BMJ Open 11, no. 5 (2021), 11. (8pp
- Anke I. Liefbroer, Erik Olsman, R. Ruard Ganzevoort, and Faridi S. van Etten – Jamaludin, “Interfaith Spiritual Care: A Systematic Review,” Journal of Religion and Health 56, no. 5 (2017), 1776-93. (15pp)
- Katja Milner et al., “The Experiences of Spirituality among Adults with Mental Health Difficulties: A Qualitative Systematic Review,” Epidemiology and Psychiatric Sciences 29 (2020), E34. (9pp)
Module 1 - Wetenschappelijk bewijs - 31 augustus
Leerdoel
- Evalueren van bewijs voor zorg voor zingeving gebaseerd op methoden die gehanteerd worden in de neuro-, sociale en geesteswetenschappen.
Voorbereiding
- Sinenhlanhla S. Chisale, “Domestic Abuse in Marriage and Self-Silencing: Pastoral Care in a Context of Self-Silencing,” HTS Theological Studies 74, no. 2 (2018), 4784. (7pp)
- Carrie Doehring, “Teaching Theological Empathy to Distance Learners of Intercultural Spiritual Care,” Pastoral Psychology 67, no. 2 (2018), 461-74. (8pp)
- Michiel van Elk and André Aleman, “Brain Mechanism in Religion and Spirituality: An Integrative Predictive Processing Framework,” Neuroscience and Biobehavioral Reviews 73 (February 2017), 359-78 (14pp).
- Nazila Isgandarova, “Effectiveness of Islamic Spiritual Care: Foundations and Practices of Muslim Spiritual Care Givers,” Journal of Pastoral Care & Counseling 66, no. 3 (2012), 1-16 (15pp)
- Erik Olsman, “Resonance in a Theopoetics of Practice in Practical Theology,” International Journal of Practical Theology In Press (2021). (13pp)
- Jolien Pieters, Daniëlle M. L. Verstegen, Diana H. J. M. Dolmans, Franca C. van Warmenhoven, and Marieke H. J. van den Beuken – van Everdingen, “Design and Evaluation of a Learning Assignment in the Undergraduate Medical Curricula on the Four Dimensions of Care: A Mixed Method Study,” BMC Medical Education 21 (2021), 309 (Epub). (9pp)
Onderwijs
- Neurowetenschappen & kwantitatieve designs - dr. M. van Elk (RUL) 10:30-12:00
- Andere designs & geesteswetenschappen - dr. E. Olsman (PThU)
Dr. Michiel van Elk is filosoof en psycholoog en universitair hoofddocent neuropsychologie van de religie aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Dr. Erik Olsman is theoloog en universitair hoofddocent geestelijke verzorging aan de Protestantse Theologische Universiteit.
Module 2 - Palliatieve zorg - 7 september
Leerdoelen
- Evalueren van bewijs voor zorg voor zingeving gebaseerd op methoden die gehanteerd worden in de neuro-, sociale en geesteswetenschappen.
- Inzicht in centrale thema’s in zorg voor zingeving (rouw & hoop; psychotrauma & groei; moral injury; oorlog & vrede; marginalisering) en contexten van zorg voor zingeving (gezondheidszorg; defensie; justitie; diakonale settingen)
- Reflecteren op de authentieke inzet van de eigen spiritualiteit in het verlenen van zorg voor zingeving, zowel in contact met mensen met eenzelfde levensbeschouwing als in contact met mensen met een andere levensbeschouwing
Voorbereiding
- Tuck Wai Chan, Edward Poon, and Desley Gail Hegney, “What Nurses Need to Know about Buddhist Perspectives of End-of-Life Care and Dying,” Progress in Palliative Care 19, no. 2 (2011), 61-5. (5pp)
- Marie-José Gijsberts, Anke I. Liefbroer, René Otten, and Erik Olsman, “Spiritual Care in Palliative Care: A Systematic Review of the Recent European Literature,” Medical Sciences 7, no. 2 (2019), 25. (15pp)
- IKNL (English), Existential and Spiritual Aspects of Palliative Care: National Guideline (Utrecht: IKNL, 2018); or IKNL (Dutch), Richtlijn ‘Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase’: Landelijke Richtlijn (Utrecht: IKNL, 2018) (40pp)
- Robert W. Kirchoff, et al., “Spiritual Care of Inpatients Focusing on Outcomes and the Role of Chaplaincy Services: A Systematic Review,” Journal of Religion and Health 60, no. 2 (2021), 1406-22. (14pp)
- Nasreen S. Lalani, Wendy Duggleby, and Joanne Olson, “‘I Need Presence and a Listening Ear’: Perspectives of Spirituality and Spiritual Care among Healthcare Providers in a Hospice Setting in Pakistan,” Journal of Religion and Health Epub ahead of print (2021). (15pp)
- Natasa M. Reljic, Zvonka Fekonja, Sergej Kmetec, Blanka K. Plesnicar, Fiona Timmins, and Majda Pajnkihar, “The Role and Meaning of Spirituality in Older People Living with Dementia: A Systematic Review,” (13pp)
Onderwijs
- Spirituele zorg in palliatieve zorg - prof. dr. M.J. Gijsberts (VU Brussel) 10:30-12:30
- Vaardigheidstraining - dr. E. Olsman (PThU)
Prof. dr. Marie-José Gijsberts is specialist ouderengeneeskunde, kaderarts palliatieve zorg en hoogleraar spirituele zorg in de laatste levensfase (VU Brussel).
Module 3 - Justitie, defensie & politie - 14 september
Leerdoelen
- Inzicht in centrale thema’s in zorg voor zingeving (rouw & hoop; psychotrauma & groei; moral injury; oorlog & vrede; marginalisering) en contexten van zorg voor zingeving (gezondheidszorg; defensie; justitie; diakonale settingen)
- Reflecteren op de authentieke inzet van de eigen spiritualiteit in het verlenen van zorg voor zingeving, zowel in contact met mensen met eenzelfde levensbeschouwing als in contact met mensen met een andere levensbeschouwing
Voorbereiding
- Salwa El-Awa, “Spirituality and Religion in the Life of Muslim and Islamist Prisoners: Egypt and the UK as Case Studies,” in Spiritual Counselling and Care in Health and Prison Services: Diverse Experiences and Practices, edited by Nuri Tinaz, Ali Ayten, Mahmut Zengin, and Halil Eksi (E-book: Dem, 2020), 99-127. (28pp)
- Charlotte Henson, Didier Truchot, and Amy Canevello, “What Promotes Post Traumatic Growth? A Systematic Review,” European Journal of Trauma & Dissocation Epub ahead of print (2021). (7pp)
- Marcia Kesner and James Pann, “Healing the Wounded Healer? A Survey of Jewish and Protestant Correctional Chaplains,” Journal of Pastoral Care & Counseling 74, no. 3 (2020), 189-95. (5pp)
- Tine Molendijk, “Moral Disorientation and Ethical Struggles: Moral Distress at the Individual Level” in Soldiers in Conflict. Moral Injury, Political Practices and Public Perceptions. PhD Thesis (Nijmegen: Radboud University, 2019), 17-24; 85-104. (25 pp)
- Erik Olsman, “Hope in Health Care: A Synthesis of Review Studies,” in Historical and Multidisciplinary Perspectives on Hope ed. Steven van den Heuvel (Cham: Springer, 2020), 197-214. (15pp)
- Margaret Stroebe, Henk Schut, and Kathrin Boerner, “Cautioning Health-Care Professionals: Bereaved Persons Are Misguided Through the Stages of Grief,” OMEGA – Journal of Death and Dying 74, no. 4 (2017), 455-73. (14pp)
- James D. Whitworth, Casey N. O’Brien, and Chris Stewart, “Understanding Post-Traumatic Stress Responses among Military Chaplains: Implications for Military Behavioral Health,” Health, Military Behavioral Health Epub ahead of print (2021). (12pp)
Onderwijs
- Rouw en Hoop, psychotrauma en groei - dr. E. Olsman (PThU)
- Moral Injury, oorlog en vrede - prof. dr. P.H. Vos (PThU) 13:30 – 15:30
Prof. dr. Pieter Vos is bijzonder hoogleraar geestelijk verzorging bij de krijgsmacht en universitair hoofddocent ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit.
Module 4 - Mensen in de marge - 28 september
Leerdoelen
- Inzicht in centrale thema’s in zorg voor zingeving (rouw & hoop; psychotrauma & groei; moral injury; oorlog & vrede; marginalisering) en contexten van zorg voor zingeving (gezondheidszorg; defensie; justitie; diakonale settingen)
- Reflecteren op de authentieke inzet van de eigen spiritualiteit in het verlenen van zorg voor zingeving, zowel in contact met mensen met eenzelfde levensbeschouwing als in contact met mensen met een andere levensbeschouwing
Voorbereiding
- Bat Sheva Hass and Hayden Lutek, “The Dutch inside the ‘Moslima’ and the ‘Moslima’ inside the Dutch: Processing the Religious Experience of Muslim Women in the Netherlands,” Societies 8, no. 4 (2018), 123. (21pp)
- Adriaan S. van Klinken, “Gay Rights, the Devil and the End Times: Public Religion and the Enchantment of the Homosexuality Debate in Zambia,” Religion 43, no. 4 (2013), 519-40. (17pp)
- Inger Marie Lid, “From Institutionalization to Citizenship: Lessons Learned from Studying Diaconal Practice in a Norwegian Context,” Diaconia 10, no. 1 (2019), 51-66. (14pp)
- Anke I. Liefbroer, R. Ruard Ganzevoort, and Erik Olsman, “Addressing the Spiritual Domain in a Plural Society: What is the Best Mode of Integrating Spiritual Care into Healthcare?” Mental Health, Religion & Culture 22, no. 3 (2019), 244-60. (13pp)
- Loren D. Marks, David C. Dollahite, and Kaity Pearl Young, “Struggles Experienced by Religious Minority Families in the United States,” Psychology of Religion and Spirituality 11, no. 3 (2019), 247-56. (8pp)
- Michal Pagis, Wendy Cadge, and Orly Tal, “Translating Spirituality: Universalism and Particularism in the Diffusion of Spiritual Care from the United States to Israel,” Sociological Forum 33, no. 3 (2018), 596-618. (20pp)
- Jesse M. Smith, “Creating a Godless Community: The Collective Identity Work of Contemporary American Atheists,” Journal for the Scientific Study of Religion 52, no. 1 (2013), 80-99. (17pp)
Onderwijs
- Diakonale settingen - prof. dr. T. Tromp (PThU) 10:30 – 12:00
- Leven in de marge - dr. E. Olsman (PThU)
Prof. dr. Thijs Tromp is bijzonder hoogleraar Diaconale Studies aan de Protestantse Theologische Universiteit, en directeur van Reliëf een organisatie van christelijke zorgaanbieders.
Module 5 - Mensen met een verstandelijke beperking - 12 oktober
Leerdoelen
- Inzicht in centrale thema’s in zorg voor zingeving (rouw & hoop; psychotrauma & groei; moral injury; oorlog & vrede; marginalisering) en contexten van zorg voor zingeving (gezondheidszorg; defensie; justitie; diakonale settingen)
- Reflecteren op de authentieke inzet van de eigen spiritualiteit in het verlenen van zorg voor zingeving, zowel in contact met mensen met eenzelfde levensbeschouwing als in contact met mensen met een andere levensbeschouwing
Voorbereiding
- Erik W. Carter, “The Absence of Asterisks: The Inclusive Church and Children with Disabilities,” Journal of Catholic Education 23, no. 2 (2020), 168-88. (16pp)
- Aysel Karaca and Dilek Konuk Sener, “Spirituality as a Coping Method for Mothers of Children with Developmental Disabilities,” International Journal of Developmental Disabilities 67, no. 2 (2021), 112-120. (8pp)
- Kasper Kruithof, Erik Olsman, Appolonia Nieuwenhuijse, and Dick Willems, “‘I Hope I’ll Outlive Him’: A Qualitative Study of Parents’ Concerns about Being Outlived by Their Child with Profound Intellectual and Multiple Disabilities,” Journal of Intellectual & Developmental Disability Epub ahead of print (2021). (9pp)
- Erik Olsman, Appolonia M. Nieuwenhuijse, and Dick L. Willems, “‘My son has lost his dignity’: dignity of persons with profound intellectual and multiple disabilities,” Disability & Society Epub ahead of print (2022) > indien niet Open Access, wordt deze online op Blackboard geplaatst.
- Kristen Salkas, Sandy Magaña, Isabela Marques, and Mansha Mirza, “Spirituality in Latino families of children with autism spectrum disorder,” Journal of Family Social Work 19, no. 1 (2016), 38-55 (16 pp).
- Josephine Snowdon, “Making Sense of Disability: Exploring the Spiritual and Relational Significance of ‘Felt-Sense’ for Adults and Children with ‘Diffabilities’,” Health and Social Care Chaplaincy 4, no. 2 (2016), 225-36. (10pp)
Onderwijs
- Interview - E. Snaterse, MSc (Ipse de Bruggen) 10:45-12:00
- Verstandelijke beperking - dr. E. Olsman (PThU)
- Familie van mensen met ZEVMB - K. Kruithof MSc (AUMC) 13:30 – 15:00
Elly Snaterse, MA is predikant – geestelijk verzorger bij Ipse de Bruggen, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking.
Kasper Kruithof, MSc is socioloog en promovendus in het AmsterdamUMC met een onderzoek naar veroudering van mensen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen.
Toetsing
Eindopdracht (maximaal 1.500 woorden) is een casusbeschrijving met reflectie op:
- de bijdrage van de cursus aan zicht op de eigen mogelijkheden en beperkingen om als geestelijk verzorger in een gekozen context te werken
- reflectie op de relatie tussen de eigen levensbeschouwing / geloof / spiritualiteit en die van de gesprekspartner(s)
- reflectie op de rol van evidence met betrekking tot voorgaande punten (1 & 2)
Eindopdrachten beoordeeld met een voldoende leiden tot toekenning van de punten.
Kosten
De kosten voor deze cursus bedroegen in 2022 € 595 (2 ECTS variant) of € 1100 (4 ECTS variant). Koffie en thee zijn inbegrepen, lunch zelf meenemen.
Voor deelnemers die nog (minimaal) 2 respectievelijk 4 punten hebben in het kader van het aangestuurde deel van de PE wordt deze cursus door de Protestantse Kerk vergoed. Let op Per 1 maart 2023 zijn er wijzigingen in de facturatie van de voortgezette nascholing:
Je ontvangt zelf een factuur van ons voor deze cursus. Als je binnen je PE-budget nog recht hebt op vergoeding, dan kun je de kosten van de cursus geheel of gedeeltelijk declareren bij de Protestantse Kerk (zo nodig ook vóór betaling). Het declaratieformulier vind je op de website van de PKN, evenals meer uitleg over je budget en de regeling. De informatie en de link naar het formulier staan daar onder de kop ‘Voortgezette nascholing - studiekosten aangestuurd aanbod’.Inschrijven
Inschrijven
De cursus van 2022 is afgerond. De data voor 2023 zijn nog niet bekend. Indien u belangstelling heeft voor een volgende cursus stuurt u dan een bericht aan kenniscentrum.voor.theologie@pthu.nl. U wordt dan op de belangstellendenlijst opgenomen.Bij annuleren:
Onze annuleringsregeling vindt u op de pagina Overige informatie en voorwaardenLocatie
De modules vinden plaats bij de PThU (locatie Amsterdam) van 10.30 - 15.30 uur.
