Intergenerationele geloofsvorming en kerk-zijn

Deelnemers kunnen door deze cursus:

• een theologische visie formuleren op de plek van jonge generaties/intergenerationaliteit in de gemeente
• leervragen die voortkomen uit de eigen context in gesprek brengen met theorie vanuit bijvoorbeeld generatietheorie, ecclesiologie, ontwikkelingspsychologie en met voorbeelden van praktijken elders en van daaruit zelf ontwikkelen in de rol in de gemeente als beleidsmaker / toeruster / jeugdwerker/predikant
• aanbevelingen ontwikkelen voor de bevordering van geloofsvorming op basis van literatuur en praktijk onderzoek

Hermeneutische, verbindende, academische, communicatieve, personale en academische bekwaamheid; afhankelijk van focus en leervragen mogelijk ook missionaire, pastorale, didactische, agogische bekwaamheid.

Predikanten, kerkelijk werkers, senior jeugdwerkers met minimaal hbo-niveau.

Deelnemers hebben:

• een bestaande of gewenste rol in beleidsvorming, toerusting en/of uitvoering voor (werken met) jonge generaties
• eigen leervragen op het vlak van intergenerationeel werken/leren waarmee ze in en met hun gemeente aan de slag willen gaan
• minimaal een BA Theologie en minimaal 2 jaar werkervaring of minimaal een BA-graad in een ander vakgebied en ten minste 4 jaar ervaring als jeugdwerker

Deze cursus heeft de vorm van een professionele leergemeenschap. Naast colleges over specifieke onderwerpen, ontwikkelen deelnemers kennis over intergenerationele geloofsvorming en kerk zijn in hun eigen praktijk. De uitwisseling tussen deelnemers vanuit dit praktisch theologisch onderzoek geeft verdieping aan de theorie en dient de praktijken waarin zij werken. 

Ontmoetingen met de leergemeenschap vinden drie keer plaats op locatie. In die bijeenkomsten delen docenten hun kennis en leren de deelnemers hoe ze hiermee aan de slag kunnen gaan in hun praktijk. De bevindingen van hun eigen onderzoek in de praktijk delen deelnemers onderling in kleinere groepen en in de laatste bijeenkomst.

Bijeenkomst 1

Doel: gezamenlijk meer kennis krijgen over (intergenerationele) geloofsvorming in de 21^e eeuw in Nederland en hoe de praktijken die met (intergenerationele) geloofsvorming gemoeid zijn kunnen worden verbeterd.

Wat zijn in jouw context motieven om geloofsvorming van een specifieke groep met bijzondere aandacht voor de intergenerationele dimensie te stimuleren en hoe krijgt dat in een concrete situatie vorm? Welke concepten en vormen spelen daarin een rol en hoe wordt die praktijk geëvalueerd vanuit de theorie omtrent intergenerationele geloofsvorming door de deelnemers?

Ochtend:

• College 1 - intergenerationele geloofsvorming binnen het raamwerk van youth ministry
• College 2 - presentatie van praktijkvoorbeelden in relatie tot theorie en leervragen.

Middag:

• Begeleide opstart eigen onderzoek:
• Toelichting bij boek Cameron e.a.
• Identificeren en onderscheiden van de waarden, overtuigingen en theoretische perspectieven die de onderzoeker heeft over de focus die h/zij gekozen heeft.
• Formuleren definitieve onderzoeksvraag
• Voorstel datacollectie

Bijeenkomst 2: specialisatie naar de vier deelgebieden

De deelnemers vormen groepen op basis van subthema’s. Thema’s zijn:

• Geloofspraktijken met, door en voor kinderen. Deze praktijken onderzoeken we in het licht van kindertheologie en ontwikkelingspsychologische factoren, evenals in het licht van godsdienstpedagogische doelen en rollen en hermeneutische vragen. Wat betekent het voor een kerk om geloofscommunicatie met, door en voor kinderen, een bouwsteen van de gemeente te laten zijn?
• Geloofspraktijken met, door en voor adolescenten. Deze praktijken onderzoeken we in het licht van jongerentheologie en ontwikkelingspsychologische factoren, en in het licht van godsdienstpedagogische doelen en rollen en hermeneutische vragen. Wat betekent het voor een kerkelijke gemeente om geloofscommunicatie met, door en voor jongeren, een bouwsteen van de gemeente te laten zijn?
• Geloofspraktijken met, door en voor jong volwassenen (millennials). Hoe ziet exploratie en commitment van jongvolwassenen eruit op de markt van zingeving en geloof? Waar komen ze vandaan, welke idealen hebben ze voor hun eigen leven en de samenleving? Wat verwachten ze daarbij van de kerk of wat vinden ze van de kerk?  Theologie en sociologie zijn belangrijke disciplines in deze cursus.
• Intergenerationeel kerkzijn: een groot deel van de geloofsvorming vindt plaats in zowel de gezinnen als in de gemeente als geheel. Wat is er nodig voor geloofsvorming van kinderen, adolescenten en jong volwassenen in het geheel van de gemeente en hoe kan de gemeente gezinnen ondersteunen? Hoe kan aandacht voor jongeren een gemeente (re)vitaliseren? Dit thema bevindt zich op het snijvlak van ecclesiologie en youth  ministry.

Ochtend:

• Inhoudelijke colleges bij de vier subthema’s.

Middag:

• Vervolg opzet eigen onderzoek: Hoe kom je van een rijke beschrijving tot heldere analyse en kritische reflectie.  

Bijeenkomst 3

Ochtend:

• Presentatie van analyse en aanbevelingen. De manier waarop dit eindproduct wordt gedeeld mag door de deelnemers worden bepaald. (kan een tekst zijn of een presentatie die ze voor hun kerkenraad houden, een training, project, …) Er wordt ten minste iets zichtbaar van hun theologische visie op intergenerationaliteit in de gemeente/geloofsvorming en van theoretische onderbouwing van hun keuzes.

Middag:

• Docenten geven inzicht in de grote lijnen die uit de individuele projecten naar voren komen en leggen een inhoudelijk concept artikel voor dat is gebaseerd op deze cursus en gaat over intergenerationele geloofsvorming. Na verwerking van het commentaar van de cursisten zal dit worden gedeeld met de kerk(en) en organisaties.

Voorbereiding Bijeenkomst 1

• Beschrijf je probleemanalyse en vraagstelling. Bespreek dit met je kerkenraad/jeugdraad.
• Stuur dit twee weken voor aanvang naar begeleider voor feedback.

Voorbereiding bijeenkomst 2:

• Maak een rijke beschrijving, waarin verschillende stemmen en verschillende perspectieven naar voren komen. Wordt twee weken voor de cursus aan een docent en een  medecursist gestuurd, die er dan schriftelijk of mondeling (online) feedback op geven, mogelijk in een gezamenlijke zoommeeting met de anderen deelnemers aan hetzelfde themaveld.]

Voorbereiding bijeenkomst 3:

• Wat heeft analyse opgeleverd. Bespreken met werkgroep in gemeente en wat betekent dat voor ons en wat vinden we dat nodig is. Wat willen we gaan doen? Tot welke aanbevelingen kom je? Voorleggen aan trainer/gespreksleider en een medecursist, die er dan schriftelijk of mondeling feedback op geven.

Voor elke bijeenkomst lees je bovendien de nodige literatuur, zie voor de lijst onder literatuur.

De toetsing bestaat uit het inleveren van een rijke beschrijving en analyse evenals aanbevelingen voor de praktijk.

De literatuur bestaat ondermeer uit de volgende bronnen, die beschikbaar komen via Blackboard.

Voor iedereen:

• Allen HC, Santos JB. Intergenerational Ministry—a Forty-year Perspective: 1980–2020. Christian Education Journal. 2020; 17(3):506-529. doi:10.1177/0739891320949558
• Themanummer handelingen Leren geloven: 2002/2  met daarin de volgende drie artikelen:
  • Alma Lanser, Geloven leren. Een theoretisch en empirisch onderzoek naar wederkerig geloofsleren (127)
  • Evert Jonker, De mystiek van Evert. Over een handelingsonderzoek naar wederkerig geloofsleren (143)
  • Thea Timmers-Huigens, Het geloofsgesprek tussen generaties (159)
• Helen Cameron, John Reader, Victoria Slater, Theological reflection for human flourishing, 2012, p. 3-9.   van
• C. Watkins. Practising Ecclesiology: From Product to Process. In: Ecclessial Practices 2015/2 p23-39 

Keuze uit de volgende bronnen afhankelijk van de focus die u in de cursus legt:

• Tamar Kopmels – Verhalen vertellen en vragen stellen,2016 uitgeverij Noordhof, hoofdstuk 4 
• Van Leersum-Bekebrede, L., R. Sonnenberg, J. De Kock and M. Barnard, 'Deconstructing Ideals of Worship with Children', in: Studia Liturgica 2019 49(1), 71-88. DOI: 10.1177/0039320718808945
• André Mulder en Bas van den Berg – Learning for life. 2019, Wipf and Stock, Oregon hoofdstuk 3 p.20.
• Ruth Perrin,Changing Shape: The Faith Lives of Millennials, chapter 5: emerging into Adult Faith: What shapes Millennial Belief, 2020.
• K. Powell, J. Mulder, B. Griffin, Growing young. Six essential strategies to help young people discover and love your church, Grand Rapids (BakerBooks), 2016.
• Jef de Schepper – Levensbeschouwing ontwikkelen. Kwintessens Hoofdstuk 2 en 4 -              
• Seibel, C.L & Nel, M., Generation X, intergenerational justice and the renewal of the traditioning process, HTS Teologiese Studies/Theological Studies 2010, 66(2), Art. #876, 7 pages. DOI: 10.4102/hts.v66i2.876
• Sonnenberg, P.M., Jonge mensen, zij die gaan en zij die blijven. In Handelingen 2020, 25-33
• Sonnenberg, P.M., Nel, M., De Kock, A. & Barnard, M. , 'Being Together in Youth Worship. An Empirical Study in Dutch Protestant Contexts', in: HTS Teologiese Studies/Theological Studies, 2015 71 (2), 10p. DOI: https://doi.org/10.4102/hts.v71i2.2832.
• Nesbit Sbanaotto, Elisabeth A & Blomberg, Craig L., Effective Generational Ministry, biblical and Practical insights for transforming church communities, 2016, Samenvatting.

Relevante scripties:

• Berensen-Peppink, Dorothée, toegewijd aan twintigers, 2013 PTHU
• Buitenhuis, Janneke & Vreugdenhil, Krista, Intergenerationeel vieren, 2020 CHE.
• De Groot, Jurjen, Zinvolle verbindingen voor jong volwassenen, 2021 Nijenrode
• Maanen, van Esther, project ‘gezinnen, kerk en geloof’, 2015 CHE.
• Plomp, Nelleke, Betrokken bij de Preek, 2018 CHE.

• Dr. Ronelle Sonnenberg, Universitair Docent Praktische Theologie en Youth Ministry, PThU
• Drs. Eduard Groen, Docent Gemeenteopbouw/Praktische Theologie en Docent PABO Levensbeschouwelijke vorming, Hogeschool Windesheim
• M. Sabine van der Heijden, jeudgwerkspecialist, docent, supervisor en studieloopbaanbegeleider Academie Theologie, CHE
• Gert Schouten, specialist Jong & Oud – samen gemeente Protestantse Kerk Nederland
• Leantine Dekker, docent Theologie, CHE
• Anneke van Maanen, gemeente- en jeugdwerkadviseur HGJB

6 ECTS, 168 uur, verdeeld over:

• Bijeenkomsten 24 uur
• Tussentijdse feedback 12 uur
• Literatuur 32 uur
• Onderzoeksopzet (voorbereiding 1) 24 uur
• Data verzamelen + aantekeningen/verbatims. Rijke beschrijvingen (voorbereiding 2) 30 uur
• Data analyseren en aanbevelingen (voorbereiding 3) 30 uur
• Contact met werkveld 10 uur
• Afronding en presentatie 6 uur

De kosten voor de opleiding bedragen € 2.226. 

Voor predikanten en kerkelijk werkers die nog 6 punten hebben in het kader van het aangestuurde deel van de PE wordt deze cursus volledig door de kerk betaald. Per 2 punten die niet vergoed worden, betaal je zelf € 742.  Let op: Per 1 maart 2023 zijn er wijzigingen in de facturatie van de voortgezette nascholing:  
Je ontvangt zelf een factuur van ons voor deze cursus. Als je binnen je PE-budget nog recht hebt op vergoeding, dan kun je de kosten van de cursus geheel of gedeeltelijk declareren bij de Protestantse Kerk (zo nodig ook vóór betaling). Het declaratieformulier vind je op de website van de PKN, evenals meer uitleg over je budget en de regeling. De informatie en de link naar het formulier staan daar onder de kop ‘Voortgezette nascholing - studiekosten aangestuurd aanbod’.

Een nieuwe cursus start in februari 2024. Daaraan vooraf gaat een online introductiebijeenkomst op 14 november '23. 

Data (onder voorbehoud):
Introductie: avond van 14 november '23
Dag 1: 6 februari ‘24
Dag 2: 21 mei ‘24
Dag 3: 2 juli ‘24

Locatie: PThU, Amsterdam

Inschrijven voor de cursus die start in het najaar van 2023 kan binnenkort.