Seminars van de PThU
Volg je een masteropleiding bij de PThU? Dan kun je in je vrije ruimte kiezen voor een van onze seminars (ook wel: minoren of keuzevakken). Ben je masterstudent bij een andere universiteit, dan kun je als 'bijvakker' seminars volgen bij de PThU. Ook alumni, predikanten en andere geïnteresseerden kunnen één of meer cursussen uit het reguliere masteronderwijs van de PThU volgen als 'contractant'.
Seminars 2023-2024
Het komende najaarssemester (september 2023 - januari 2024) biedt de Protestantse Theologische Universiteit verschillende Engelstalige seminars met een werklast van 7,5 ECTS aan. De cursussen worden ofwel in Amsterdam ofwel in Groningen aangeboden. Elke student kiest twee seminars (cursussen) per periode (een semester aan onze universiteit bestaat uit twee periodes). De meeste colleges zijn gepland op één specifieke dag van de week (woensdag of vrijdag), met lessen in de ochtend en in de middag. Hieronder volgt een korte beschrijving van elk vak. Voor meer informatie over de inhoud van een cursus kun je contact opnemen met de cursuscoördinator.
Seminars periode 1 (september - november)
De meeste seminars in periode 1 (begin september tot half november) worden in Amsterdam aangeboden. Voor de cursus 'Big Crises and Theology' is de locatie afhankelijk van het aantal inschrijvingen op elk van de twee PThU-locaties (Amsterdam en Groningen).
Multidisciplinary Spiritual Care
Docent
Dr. Erik Olsman en verschillende uitgenodigde sprekers
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen
Inhoud
Veel mensen hebben in verschillende levensfasen spirituele vragen. Vaak stellen ze spirituele vragen (in deze cursus door elkaar gebruikt met existentiële vragen), wanneer ze geconfronteerd worden met ziekte, in het leger dienen of een strafblad hebben. Dit seminar verwelkomt zowel christelijke studenten als studenten met een andere religie of zonder religie. Het doel van dit seminar is het stimuleren van reflectie over geestelijke verzorging, in de eerste plaats bij pastors (in spe), en in de tweede plaats bij andere professionals die professionele zorg (gaan) verlenen aan anderen.
In verschillende bijeenkomsten zal aandacht worden besteed aan de bezinning op de eigen spiritualiteit, wat past bij de Protestantse Theologische Universiteit die het belang van de eigen spiritualiteit erkent bij het verlenen van (multireligieuze) geestelijke zorg aan anderen en bij het onderwijzen van anderen over geestelijke verzorging. De les is gebaseerd op colleges, beschikbare bewijzen (bijvoorbeeld besproken tijdens de les), lessen, de eigen authentieke spiritualiteit en - indien van toepassing - de eigen werkervaring.
Lesdag
Woensdag
Plaats
PThU Amsterdam
Liberal Theology in (Post)modernity
Docent
Prof. Rick Benjamins, hoogleraar liberale theologie
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen
Inhoud
De liberale theologie heeft haar wortels in het begin van de negentiende eeuw. Zij bekritiseerde het orthodoxe supernaturalisme en het bijblicisme, maar onderstreepte het belang van religie. Aan het begin van de twintigste eeuw werd zij scherp bekritiseerd door dialectische theologen, die haar dwongen zichzelf opnieuw te definiëren. In de loop van de twintigste eeuw werd de liberale theologie door de bevrijdingstheologie bekritiseerd als zijnde burgerlijk, en viel zij ten prooi aan scherpe kritiek van postmoderne zijde. Toch ontwikkelde zich een liberale theologische traditie die probeert te bemiddelen tussen christendom en (post)moderne cultuur.
In deze cursus zullen we ons afvragen: wat is liberale theologie? We besteden aandacht aan haar grote geleerden, Schleiermacher, Troeltsch en Tillich. Vervolgens richten we ons op de liberale theologie - een moderne manier van theologie bedrijven - in een postmoderne context. Wij zullen onze aandacht vestigen op het werk van Richard Kearney, John Caputo en Catherine Keller, wier theologie een liberale theologie vooronderstelt, maar een postmodern gezichtspunt integreert en toch een religieus perspectief handhaaft. Zij ontwikkelden een theologie van 'God na God' vanuit verschillende achtergronden en op verschillende manieren, maar lijken het in verschillende opzichten met elkaar eens te zijn.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Amsterdam
Big Crises and Theology: Exegetical and Historical Perspectives
Docenten
- Dr. Aza Goudriaan, universitair hoofddocent kerkgeschiedenis (coördinator)
- Prof. Annette Merz, hoogleraar nieuwtestamentische studies
- Prof. Klaas Spronk, hoogleraar oudtestamentische studies
- Dr. Lieve Teugels, universitair hoofddocent Semitiek en Joodse studies
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
Door de geschiedenis heen hebben zich grote crisissen voorgedaan. Ze hebben reacties uitgelokt die vanuit verschillende perspectieven kunnen worden bestudeerd, ook vanuit de theologie. Met behulp van exegetische, literaire en historische methoden bestuderen we in deze cursus grote crises vanaf het Oude Testament tot de vijfde eeuw na Christus. Voor de oudtestamentische tijd besteden we aandacht aan de profeet Jeremia en aan Klaagliederen. Vanuit het perspectief van de joodse studies analyseren we fragmenten van de Midrasj over Klaagliederen, die reflecteert op de verwoesting van de twee joodse tempels. Vanuit vroeg-christelijk perspectief besteden we ook aandacht aan de verwoesting van de (tweede) tempel en de theologische interpretaties daarvan zoals die in het Nieuwe Testament en andere vroeg-christelijke literatuur tot uiting komen. Wat ten slotte het laat-Romeinse Rijk betreft, lezen we uit reacties van Augustinus en Salvianus van Marseille op de verstoringen (waaronder de inname van Rome in 410) die werden veroorzaakt door barbaarse invasies.
Door deze verschillende teksten over crises te bestuderen, levert deze cursus hopelijk ook een theologisch repertoire op dat gebruikt kan worden in hedendaagse theologische reacties op actuele crises.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Amsterdam of Groningen
Christian Social Practice
Docent
- Prof. dr. Thijs Tromp, bijzonder hoogleraar diaconale studies (coördinator)
- Dr. Erica Meijers, universitair hoofddocent diaconale studies
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
Dit seminar gaat over diaconaal werk in Europa (Christian Social Practice), christelijk geïnspireerd handelen met het oog op sociale gerechtigheid, goede zorg en inclusie, speciaal voor hen die zich in marginale posities in de samenleving bevinden. Uitgangspunt van dit seminar is dat diaconaat essentieel is voor de identiteit van christelijke gemeenschappen (dus niet beperkt tot de praktische toepassing van het geloof). Diaconaal werk is gericht om ruimte te scheppen waar mensen op adem kunnen komen, elkaar kunnen ontmoeten en tot bloei kunnen komen.
De volgende thema’s komen aan bod:
- Theologische uitgangspunten van diaconaat (de kernwoorden ‘barmhartigheid’, ‘gerechtigheid’ en ‘inclusie’, relationaliteit en waardigheid, de relatie tussen diaconaat en avondmaal en andere maaltijden, convivialiteit en het lege moment);
- de positie van diaconaal werk in kerk en samenleving (verhouding kerk-overheid, en het verrichten van een beknopt onderzoek in een diaconaal project of een diaconale organisatie);
- de ethiek van de diaconale praktijk, met speciale aandacht voor het belang van wederkerigheid en de rol van macht in de zorgrelaties.
Het seminar kan uitstekend gecombineerd worden met het seminar ‘Spiritual Care’.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Amsterdam
Seminars periode 2 (november - januari)
Het merendeel van de seminars in deze periode (half november tot eind januari) wordt in Groningen aangeboden, omdat ze integraal deel uitmaken van de specialistische tracks van de eenjarige internationale Master of Theology (Engelstalig). Alleen als het aantal ingeschreven studenten voor deze cursussen in Amsterdam hoger is, kunnen we besluiten de colleges aan de PThU in Amsterdam aan te bieden.
Overcoming Slavery and Racism in Theology
Docenten
- Prof. Annette Merz, hoogleraar nieuwtestamentische studies
- Dr. Erica Meijers, universitair docent diaconale studies
- Dr. Gert van Klinken, universitair docent kerkgeschiedenis
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
In dit seminar staan we kritisch stil bij het slavernijverleden en de erfenis daarvan vandaag de dag in kerk, theologie en samenleving. Het verband tussen slavernij en racisme staat centraal in dit seminar. Het richt zich op de vraag hoe discoursen en praktijken in kerk en theologie die slavernij en racisme bevestigen en in stand houden, kunnen worden overwonnen. Aan de hand van bijbelse, historische, systematisch-theologische en praktische theologische wetenschap bespreken we praktijken en theologische rechtvaardigingen van slavernij en racisme, maar ook tradities van verzet en vernieuwing.
Een eerste element van de cursus is slavernij in de context van het eerste en tweede Testament. Een tweede accent is het voorbeeld van Jacobus E.J. Capitein, een formeel tot slaaf gemaakte zwarte predikant in Nederland in de achttiende eeuw. Ten derde zullen we het twintigste-eeuwse beeld van een zwarte Christus bespreken. We zullen teksten kritisch lezen, een film analyseren en tijdens twee excursies op zoek gaan naar sporen van slavernij in Groningen en Amsterdam. De studenten sluiten het seminar af met een literatuurstudie en een paper over een zelfgekozen onderwerp, gerelateerd aan het seminar.
Lesdag
Woensdag
Plaats
PThU Groningen
The Spirit as Guide
Docenten
- Dr. Theo Pleizier, universitair docent praktische theologie (coördinator)
- Dr. Klaas Bom, universitair hoofddocent dogmatiek
- Dr. Bosco Bangura, postdoctoraal onderzoeker (interculturele theologie)
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
De studie van spirituele praktijken combineert twee dimensies. Antropologisch gaan deze praktijken over menselijke interacties, individuele ervaringen en culturele uitingen. Theologisch gezien gaan spirituele praktijken over Gods Geest en de aanwezigheid van de Geest in deze culturele uitingen en menselijke interacties.
In deze cursus bestuderen we spirituele praktijken volgens deze twee dimensies. De eerste lijn in de cursus bestaat uit de reconstructie van de pneumatologische dimensies in drie recente theologieën met verschillende culturele achtergronden om de relatie tussen culturen en de aanwezigheid van de Geest te begrijpen. De tweede lijn betreft de empirische studie van spirituele praktijken volgens participatieve en vergelijkende methoden. Deze praktijken worden biografisch en cultureel geselecteerd.
De cursus is gebaseerd op onderzoek en we willen ontdekken
- hoe recente theologieën van de Geest interageren met spirituele praktijken en
- hoe dit bijdraagt tot een beter begrip van het raakvlak tussen pneumatologie en cultuur
Tijdens de cursus werken studenten toe naar een wetenschappelijk artikel over het raakvlak van pneumatologie en cultuur, door concrete voorbeelden van spirituele praktijken te bestuderen. In de lessen creëren we een setting van een 'schrijfatelier' met methodische bijdragen over onderzoek en schrijven en theologische inhoud over pneumatologie en spiritualiteit.
Lesdag
Woensdag
Plaats
PThU Groningen
Ethics of dignity
Docent
Dr. Rob Compaijen, postdoctoraal onderzoeker (filosofie, ethiek)
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
Waardigheid - weinig begrippen zijn zo belangrijk en zo omstreden in de hedendaagse ethiek. Het wordt zowel gezien als absoluut fundamenteel voor het morele leven en als vaag, overbodig concept. In deze cursus onderzoeken we het idee van waardigheid en verkennen we de betekenis ervan in de ethiek.
In het eerste deel van de cursus besteden we aandacht aan verschillende theologische en filosofische opvattingen over waardigheid. Is waardigheid een kwestie van rang, van een vervuld leven, van een beeld van God zijn, van het vermogen tot autonomie - of iets heel anders? Is waardigheid universeel of geldt zij voor sommigen wel en voor anderen niet? Is zij onvervreemdbaar of kan zij verloren gaan? Is het wel een nuttig concept?
In het tweede deel gaan we in op kwesties in toegepaste contexten waarin het begrip waardigheid belangrijk wordt geacht. Kan het idee van waardigheid een rol spelen in onze relaties met dieren en misschien zelfs met de natuur in het algemeen? Hoe functioneert waardigheid in de zorgethiek? Wat zijn de gevolgen van menselijke verbetering voor onze ideeën over waardigheid? En welke rol speelt waardigheid in (de debatten over) besluitvorming rond het levenseinde?
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Groningen
The Bible in its Ancient Context
Docenten
- Dr. Marjo Korpel, universitair hoofddocent oudtestamentische studies (coördinator)
- Dr. Paul Sanders, universitair docent oudtestamentische studies
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
De Bijbel maakt deel uit van de brede literatuur van het oude Nabije Oosten, zoals blijkt uit de vele bijbelse verwijzingen naar gebruiken, wetten, religieuze concepten enzovoort die in de context van de Bijbel gebruikelijk waren. Zelfs in het boek Openbaring heeft veel beeldspraak parallellen met het oude Nabije Oosten. Natuurlijk werpt onze groeiende kennis van het oude Nabije Oosten nieuw licht op de manier waarop de Bijbel door de eeuwen heen werd gebruikt, zowel in het jodendom als in het christendom. Het heeft ook belangrijke gevolgen voor de bijbelse exegese en de manier waarop we de Bijbel kunnen gebruiken in systematische theologie, prediking, enzovoort.
In deze cursus zullen studenten inzicht ontwikkelen in belangrijke theologische thema's in de Bijbel (bijvoorbeeld schepping, voorzienigheid, kwaad en duivel, moraal, verbond, gebed, ziekte en genezing) die ook een belangrijke rol spelen in niet-bijbelse teksten uit het oude Nabije Oosten. Zowel de overeenkomsten als de verschillen zullen worden geanalyseerd. Studenten schrijven een werkstuk waarin zij een passage of een thema uit de Bijbel vergelijken met relevante niet-bijbelse teksten uit het oude Nabije Oosten. Zij evalueren wat de gevolgen zijn voor de manier waarop de Bijbel in onze eigen tijd en context kan worden gebruikt. Kennis van Bijbels Hebreeuws en/of Grieks is aan te bevelen.
Een basisinleiding in het Ugaritisch is optioneel. De analyse van niet-bijbelse teksten gebeurt aan de hand van Engelse vertalingen.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Groningen
Theology of Intercultural Encounter and Witness
Docenten
- Prof. Benno van den Toren (coördinator)
- Charles Christian, promovendus
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
In deze cursus zullen we recente theologische ontwikkelingen in de theologie van religies verkennen voor zover deze van invloed zijn op de mogelijkheden en de praktijk van interculturele ontmoeting, leren en getuigen en samenleven. Specifieke aandacht zal worden besteed aan de vraag naar de finaliteit van de openbaring van God in Christus, de rol van de Geest en een spiritualiteit die vertrouwen, openheid en 'profetische dialoog' mogelijk maakt.
We zullen enkele van de uitdagingen van interreligieuze ontmoeting bestuderen met specifieke voorbeelden in het vooruitzicht, in het bijzonder, maar niet uitsluitend, met de islam. We zullen ook de implicaties bespreken van nieuwe fenomenen zoals dual religious beloging en zogenaamde insiderbewegingen voor interreligieuze ontmoeting en getuigenis. Een laatste aandachtspunt betreft de politieke en sociale uitdagingen van het samenleven in religieus pluralistische samenlevingen.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Groningen
New Ecclesial Communities
Docent
- Dr. Marten van der Meulen, universitair docent godsdienstsociologie
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
Het is ons doel om de relatie tussen 'nieuwe' en 'oude' vormen van kerkzijn, van 'vloeibare' en 'vaste' of 'overgeërfde' vormen te observeren, te begrijpen, te verwoorden en kritisch te evalueren. Ook proberen we de betekenis van zending en kerk te observeren, te begrijpen en kritisch te evalueren binnen een context van pionieren, kerkplanting, diaconaal-missionaire praktijken en nieuwe kerkelijke gemeenschappen. We bestuderen en bespreken verschillende visies op zending, gebaseerd op het werk van Moynagh en Hoekendijk.
Tijdens het eerste deel van de cursus zullen we teksten van deze theologen van dichtbij lezen en hun opvattingen over zending, kerk en wereld in hun verschillende historische contexten traceren. Het tweede deel van de cursus heeft een sterke empirische component, waarbij we nieuwe vormen van kerkontwikkeling zullen bestuderen.
Geïnformeerd door verschillende visies op zending, diakonie en ecclesiologie, zullen studenten een nieuwe kerkelijke gemeenschap bezoeken (bijvoorbeeld een pionierskerk, diaconaal initiatief, kerkplant) en interviews afnemen en observaties doen. Het veldwerk en de theoretische perspectieven zullen worden geëvalueerd en besproken in de klas.
Lesdag
Vrijdag
Plaats
PThU Groningen
Covenant and Baptism
Docent
Prof. Wim Moehn, bijzonder hoogleraar geschiedenis van het gereformeerd protestantisme
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Inhoud
Doop en Avondmaal zijn de oudste en meest fundamentele praktijken van de christelijke kerk. In de doop wordt het leven van de dopeling verbonden met de drie-enige God. In het gereformeerd protestantisme is de doop nauw verbonden met het begrip verbond. De doop markeert de opname in het verbond dat God schenkt. De relatie tussen God en de gelovige is daarom asymmetrisch.
Van meet af aan is het verbond zeer belangrijk geweest voor de grondslagen van de praktijk van de kinderdoop. Tegenwoordig wordt de praktijk van het dopen van kinderen ter discussie gesteld, omdat zij als autonome individuen niet de mogelijkheid hebben om zelf te beslissen. Wat betekent dit voor de perceptie van de doop en de theologie van de doop in een tijd waarin autonomie van het subject voorop staat en de notie dat men deel uitmaakt van een gemeenschap veel minder een rol speelt? Een andere vraag, waarover tot op de dag van vandaag gediscussieerd wordt, is wat er gebeurt als men gedoopt wordt. Hoe wordt het heil bemiddeld in het ritueel? Aan de hand van centrale teksten wordt een dwarsdoorsnede van de gereformeerde theologie door de eeuwen heen aangeboden. Belangrijke namen zijn Bullinger, Calvijn, Olevianus, Menno Simons, Guy de Brès, Johannes Cocceius en Karl Barth.
Lesdag
Woensdag
Plaats
PThU Amsterdam
Thinking Theology 'Out of the Box': Lutheran Perspectives
Docenten
Dr. Andreas Wöhle, universitair docent Lutherse theologie, en verschillende gastsprekers
Taal
Engels, tenzij er alleen Nederlandstalige studenten deelnemen.
Content
De cursus beoogt een caleidoscopische en existentietheologische benadering van centrale concepten van lutherse theologie. Daarbij worden twee 'vensters' van toegang gekozen: Lectuur van klassieke teksten van Luther (in close reading) en het prisma van de vertolking van lutherse en existentiële concepten in de theologiebeoefening van de theologe Dorothee Sölle. Tevens zullen nieuwe actuele concepten van theologiebeoefening worden getoetst op hun bijdrage aan het doordenken van Schrift, traditie en de uitdagingen van de samenleving.
Naast close reading van Luther en Sölle zal worden gewerkt met thematische lezingen en groepsdiscussies. Lutherse theologie en spiritualiteit zal worden geanalyseerd als een kritisch en vernieuwend paradigma in het licht van de uitdagingen van een (post-)postmoderne samenleving. Onderwerpen zijn onder meer lutherse concepten van ‘vrijheid’, ‘geloof’ (als relationele gave, als vrijheid van het vieren van het leven in de relatie tussen gemeenschap en una sancta), de leer van de rechtvaardiging (als bevrijding van de dwang tot het construeren van een monadisch ik), de geloofsleer en haar gebruik, misbruik, hergebruik, het probleem van het gezag, enzovoort. Theologie als re-visionaire metafysica tegenover het paradigma van de zelfverheerlijking.
Samengevat: Hoe nieuwe theologische concepten creëren in een burn-out samenleving ontdaan van genade?
Lesdag
Vrijdag
Locatie
PThU Amsterdam
Kosten en voorwaarden
Wil je een seminar volgen? Dat kan in de volgende gevallen gratis:
- Je bent een masterstudent aan de PThU en voldoet aan de ingangseisen.
- Je bent een masterstudent van een instelling, je betaalt daar wettelijk collegegeld en je voldoet aan de ingangseisen. Je hebt voor inschrijving dan wel een bewijs betaald collegegeld nodig.
Voldoe je niet aan deze voorwaarden? Dan kun je als contractant deelnemen aan de seminar. Je betaalt dan een contractantentarief van € 100 per ECTS. Ook in dit geval moet je wel voldoen aan de ingangseisen van de cursus.
