PhD-Students and Post-Docs
Nienke van Andel: Discourses in Liturgy
Liturgy, more especially church music, is a hotly debated topic. Obvious examples are the discussions and disagreements, which recently arose, concerning the new Dutch Protestant hymn-book. Flavorless, dull, old-fashioned and imbalanced: the first criticisms to it did not leave any doubts. This critique is remarkable, however, as this hymn-book is to be published in 2012 only. Although no hymn-book has ever been received uncritically in the Netherlands, it is unusual for commentators to judge it before its contents are established.
What is going on? What controversies in liturgy do these twists unmask? Why did this criticism arise? Whose interests are at stake?
These questions have incited my research. A case-study on the development of respectively the 1973 hymn-book Liedboek voor de Kerken and the new hymn-book in the Netherlands, will be the basis to find out what discourses in the field of liturgy revolve around. Where do they come from, what are their contents and how do they relate to each other? What can we state about the changes that have or have not occurred in this area over the past decades? These questions support my research.
I designed this research when being appointed as a researcher from August 2008 – January 2009. From March 2009 on, this research will be executed as a PhD-study. It will be completed with the writing of a dissertation, which is due Summer 2013.
Stefan Belderbos: Van kunstwerk tot religieus ritueel; een onderzoek naar de integratie van performancekunst in de liturgie, Leiden 2010. Het project is bweëindigd in november 2010. Promotores 1. Frans de Ruiter (University Leiden), 2. Hans Alma (University of Humanistics), 3. Marcel Barnard
This explorational-experimental investigation into the possible integration of performance art in the liturgy, starts from the domain of the visual arts.
My research is executed as a PhD-study at the Academy of Creative and Performing Arts of Leiden University. It has become possible to obtain a doctorate in the Academy of Arts on a project that is a combination of artistic achievement and theoretical reflection. The art project with which I hope to obtain my doctorate consists of an series of experimental liturgical services integrating a number of art performances.
As an artist my work consists mainly of installations and performances, and focuses on topics as faith and rituals in transition and liminality. With this project I find myself on the border between art, theology and psychology. The research focuses on the possible religious experience of the participants. Main questions in this research is: can performance art, integrated in an ecumenical liturgy, cause a religious experience on the participants?
This research will be completed with the writing of a dissertation and an artistic presentation of the ecumenical services. Part of the dissertation is a practical guideline designed for church communities as well as artists, on how to integrate performance art in the liturgy.
Jan Hage: Willem Mudde - een onderzoek naar zijn positie in de muzikale cultuur en kerkmuziek van de 20e eeuw
De protestantse kerken in Nederland hielden zich in de loop van de 20e eeuw, tengevolge van de heroriëntatie op de liturgie voor het eerst in hun bestaan actief bezig met kerkmuziek. Daarbij liet men zich beïnvloeden door de kerkmuziekvernieuwingsbeweging die in Duitsland met name in de jaren ’30 tot bloei kwam en tot op de dag van vandaag in de Nederlandse protestantse kerkmuziek zijn sporen nalaat. De persoon die als geen ander de belichaming was van deze ontwikkeling was Willem Mudde. Hij speelde een bepalende rol gespeeld in de geschiedenis van de Nederlandse protestantse kerkmuziek van de 20 eeuw en verrichtte door het verbinden van de ontwikkelingen in de Nederlandse kerkmuziek met de idealen van de Duitse kerkmuziekvernieuwingsbeweging pionierswerk.
Deze beweging, geworteld in een rijke traditie en met een uitgesproken grote theologisch en cultureel-historisch gefundeerde identiteit, bood hem een voor Nederlandse begrippen uniek referentiekader van waaruit hij zijn vele en veelzijdige activiteiten kon ondernemen. Binnen de kerkelijke vernieuwingsfenomenen die zich met name na WO II op theologisch, organisatorisch, liturgisch en cultureel vlak manifesteerden neemt de protestantse kerkmuziek een belangrijke doch tot dusver nauwelijks onderzochte plaats in. Onderzoek naar het werk van Willem Mudde en de context daarvan zal een wezenlijk deel van de kerkmuzikale ontwikkelingen in de Nederlandse protestantse kerken in kaart brengen en duiden.
Jan Henk Hamoen: Het Schip der zotten. Een studie naar het leven en werk van ds. August Henkels (1906-1975) toegespitst op zijn verhouding tot de drukker Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945) en de schrijver Simmon Vestdijk (1898-1971), Vught: Skandalon 2010.
Het project is beëindigd in november 2010.
Dit onderzoek naar het werk van F.R.A. Henkels (1906 - 1975) schetst een beeld van het leven van de theoloog F. R. A. Henkels en zijn positie
binnen de theologische en culturele context van de jaren 1935 - 1950. Doel van het onderzoek is het uittekenen van de bijzondere verhouding van de
theoloog Henkels met de cultuurdragers van zijn tijd, die gekenmerkt werd door de opkomst en daadwerkelijke staatkundige realisering van het nationaal-socialisme en de opbouw van een nieuwe samenleving na de Tweede Wereldoorlog. Een toespitsing hiervan wordt gevonden in zijn verhouding en uitwisseling met de Groninger drukker Hendrik Nicolaas Werkman en de schrijver Simon Vestdijk. De matrix van het onderzoek wordt gevormd door de culturele achtergrond van het modernisme, dat in de genoemde periode en door de gegeven omstandigheden werd opgevolgd door het existentialisme en het personalisme. In het geheel van dit onderzoek wordt ook aandacht besteed aan de positie van Henkels binnen de kerkelijke ontwikkelingen in die periode, doordat hij een specifieke rol vervulde bij het ontstaan van een nieuwe psalmberijming. In de periode na de bevrijding is met name zijn rol als predikant-directeur bij het IKOR van belang.
Mirella Klomp: The Sound of Worship. Liturgical Performance by Surinamese Lutherans and Ghanaian Methodists in Amsterdam (= Liturgia Condenda), Leuven: Peeters 2011 (forthcoming).
The project has been finished.
Every Sunday afternoon, a cacophony of sounds spreads over the Southeast part of Amsterdam. In churches, car parks, and school buildings, some hundred Christian congregations gather for worship. The performance of worship in these churches brings forth various sounds, which are often not only heard inside, but also outside the buildings. These sounds vary from audible silence and the singing of Geneva psalms in the local protestant congregation, to the upbeat sounds of praise, melodious preaching and rhythmic handclapping in one of the many immigrant churches.
The sound of worship is tightly bound up with the culture of its performers. Liturgical practice thus clearly expresses the identity of the people who perform liturgy, which is materially, culturally and contextually determined. In her study, Mirella Klomp investigated the sound of worship in a Surinamese Lutheran Congregation and a Ghanaian Methodist Church from a cultural-anthropological viewpoint, tried to find out which meanings churchgoers attributed to it and determined the qualities of these sounds. She theologically related these qualities, considered as sacramental shapes, to an incarnational understanding of worship, departing from the idea that, when the physical performance of ritual shapes embody the faith of the performer, forms in which the living Christ – who physically took shape in our reality – may be encountered, are created. The dissertation will be completed in 2009.
Jos de Kock (post-doc): Catechese
Het rapport ‘Kansen voor de catechese’ constateert dat in veel gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland de catechese steeds minder jongeren trekt en dat het moeite kost om mensen te vinden die leiding willen geven aan de catechese[1]. Ook blijkt dat in de breedte van de kerk de kennis van het christelijk geloof afneemt. Het rapport stelt echter dat catechese een wezenskenmerk van de kerk en de gemeente is. Tegen deze achtergrond beveelt het rapport aan dat aan de PTHU blijvend aandacht is voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs op het gebied van de catechetiek.
Catechese staat niet los van de geloofsgemeenschap van de kerkelijke gemeente als geheel en het vindt niet geïsoleerd plaats van ontwikkelingen in de omringende cultuur en jongerencultuur. Catechese moet dan ook in het licht gezien worden van actuele processen van secularisatie, mondernisering, individualisering en de-individualisering, en transformatie van religie (hernieuwde aandacht voor zingeving en religie). Het onderzoek naar catechese verdient daarom naast een theologische een (godsdienst)pedagogische, onderwijskundige en sociologische benadering.
Het onderzoek van dr. Jos de Kock levert hier een bijdrage aan.
Onder andere de volgende vragen staan centraal:
Wat zijn de opbrengsten van vertrouwde/beproefde en nieuwe vormen van catechese? Hoe ziet een leertheorie eruit die betrekking heeft op catechetische leerprocessen en leeromgevingen en die rekening houdt met (a) het principe van ´leren in de context van de kerkelijke/christelijke gemeente, (b) de omringende gemoderniseerde cultuur en (c) zowel het ´gewone´ als het´religieuze´ leren (zowel aandacht voor profane als transcendente aspecten) en (d) de opbrengsten van vertrouwde/beproefde en nieuwe vormen van catechese verdisconteert? Welke implicaties heeft een dergelijke leertheorie voor nieuwe ontwerpen van catechese?
Rima Nasrallah: A Reformed Liturgy in the East. The Lebanese Reformed Church Challenged by the Liturgical Lives of the Women in It
Every year, the minute Reformed Church in Lebanon adds to its numbers new female members by way of intermarriage. The great majority of these women come from Eastern Churches such as the Maronite Church or the Antiochian Orthodox Church. The Reformed Sunday liturgy and liturgical year present those who thus join it with a totally different spiritual reality than what they are used to and what they cherish. Women from Maronite or Antiochian Orthodox backgrounds experience a clash between two liturgical realities and respond by forming their own distinctive liturgical expression.
In my research project, I study this process of liturgical creation and its result. I look at the rituals and liturgical practices of the women in question in their private and public lives. In particular, I focus on the formations of house altars, the practice of fasting, pledges, healing rituals and pilgrimages. In their rituals and reflections, I find and analyze the unique theologies particular to each woman yet carrying common aspects to all. Standing in-between well defined liturgical traditions one can find in what seems to be spiritual chaos sophisticated theological concepts. Taking into consideration the socio-historical background and the theological factors affecting and shaping their practices, I intend to make the otherwise ignored aspect of these women’s lives known.
Eward Postma: Dilettant, pilgrim, nar. De positie van C.W. Mönnich in cultuur en theologie, Delft: Eburon 2008. (Dilettante, Pilgrim, Fool. The Position of C.W. Mönnich in Culture and Theology).The project was finished in June 2008.
The theologian,cultural historian and essayist C.W. Mönnich (1915-1994) occupied a prominent place in Dutch culture in the second half of the twentieth century. He became a public figure in the 1950s and 1960s through his bestseller volume of essays Pelgrimage. Ontmoetingen met de cultuur (1953), his contributions to the newsmagazine De Groene Amsterdammer and other writings. This study describes Mönnich's cultural practice and in particular its implications for the dynamics of culture and Christianity. It demonstrates that a number of cultural fields cross paths in Mönnich's work, and that he considered neither liturgy nor theology or Christianity to be static entities. Examination of Mönnich's position in culture and theology contributes to the further understanding of the role of theologians in Dutch culture in the second half of the twentieth century. My study concentrates on Mönnich's appropriation of four different motifs, namely the dilettante, the pilgrim, the fool and the saint. Examination of literary and liturgical elements in his work illustrates how Mönnich, with his Lutheran and artistic background, gave significance to these motifs. I suggest that they serve Mönnich as ‘identities’: they are objectified concepts of himself as an actor, selected, developed and constructed in a process of social and cultural interaction.
Ronelle Sonnenberg: Youth Worship: God Talk between Beat and Silence
It is agreed that young people ask for new forms of worship that are compatible to late modern culture. Communication in an electronic age, music in an age of pop, prayer in an age of autonomy and faith in an age of secularization have got different shapes compared to earlier times. An exploration of the field of youth worship has confirmed this thesis. It was demonstrated that ‘praise and worship’, ‘prayer’, ‘learning’ ‘sharing’ and ‘amusement’ are relevant elements of worship for youth. The strategic aim of the project is to find tools for churches to create communities and places in which faith of adolescents will be stimulated and deepened. Local as well as translocal youth worship will be included in the research, small group worship as well as mass events.
Questions to be answered in the research project are: How do adolescents participate in youth worship and how do they appropriate it? How can this theologically be evaluated? Which liturgical aspects of categorical and integral youth worship are religiously relevant for adolescents? How do respondents describe the meanings of relevant liturgical aspects in various youth worship forms (categorical and integral, local and translocal) to their faith? What is the relation of local youth worship and translocal youth worship events with regard to faith? What characteristics has faith of adolescents in youth worship?
Hans van Stralen: Gehoor geven. Een discursieve benadering van de religieuze bekering, Amsterdam: Amsterdam University Press 2009. Het project werd voltooid in september 2009.
Ik ben op 21/9/2009 gepromoveerd op de discursieve benadering van religieuze bekeringsverhalen. In het verleden heeft men m.i. eenzijdig het accent gelegd op de psychologische, sociologische en vaak ook morele aspecten van de bekering. In mijn – hermeneutisch georiënteerd – onderzoek wil ik stil blijven staan bij het verhaal van de bekeerling: hoe is dat gestructureerd, welke kenmerken heeft het? Naar mijn idee is dit een goede aanvulling op het bestaande onderzoek, al is het alleen al omdat bekeringsverhalen een stevig fundament hebben: de taal. Die kunnen we uitstekend analyseren en interpreteren, misschien nog wel beter dan het gedrag van de bekeerling. Mijn verder uitgangspunt luidt dat een bekering als een taalverschuiving van de ene (religieuze) taalfamilie naar de andere geduid kan worden: bekeerlingen gaan anders spreken en die verschuiving valt talig te coderen. Mijn modellen concretiseer ik ten slotte a.d.h.v. de conversieteksten van Gabriel Marcel en Gerard Reve.
Janneke Westerink en Elsbeth Visser-Vogel: Orthodox gelovige christen- en moslimjongeren en hun religieuze identiteitsontwikkeling
De laatste decennia is de rol van religie in het leven van mensen en de maatschappij als geheel sterk afgenomen. Toch zijn er mensen die het geloof nog steeds als bepalend zien voor de wijze waarop men in het leven staat. Zij vallen op binnen de huidige maatschappij en wekken in toenemende mate bevreemding op. Het betreft hier zowel orthodoxe christenen als praktiserende moslims.
Juist naar de jongeren in deze orthodox gelovige groepen gaat onze belangstelling uit. Waaruit blijkt hun geloof? Hoe is hun religieuze identiteitsontwikkeling verlopen? Wie hebben daar een rol in gespeeld? Hoe verhoudt hun religieuze identiteitsontwikkeling zich tot de maatschappij? Door middel van kwalitatief onderzoek hopen wij antwoorden te vinden op de gestelde vragen.
Dit onderzoek is gestart in februari 2010. Elsbeth richt zich op moslimjongeren en Janneke op christenjongeren. Beide groepen worden afzonderlijk onderzocht. Aan het einde wordt een vergelijking gemaakt van de bevindingen bij beide groepen.
Harmen van Wijnen: Faith in small groups van adolescenten
Het onderzoeksterrein van dit onderzoek zijn de ‘small groups’ van adolescenten (15-19) zoals deze functioneren op diverse plaatsen en contexten in Youth Ministry. Met name de invloed van het eigene van de ‘small group’ op de interactie binnen de ‘small group’ wordt onderzocht. Het eigene van de ‘small group’ wordt bepaald door de achterliggende doelstelling van de ‘small groups’, de specifieke doelstelling voor de te onderzoeken bijeenkomst, de motivatie van de deelnemers aan de ‘small group’ (is het ontspanning, een gewoonte of een verplichting), de samenstelling van de doelgroep, wat er gebeurt met de participanten van de ‘small group’ en de wijze van begeleiding van de ‘small group’ en de bijbehorende leiderschapstijl. Het onderzoek heeft de volgende doelstellingen:
• Komen tot praktisch-theologische theorievorming van de (geloofs)praktijk van ‘small groups’ op het terrein van Youth Ministry.
• Komen tot een praktijk-theoretisch overzicht van de interactie tussen geloof en cultuur in de onderzochte ‘small groups’.
• Bijdrage leveren aan de verdere praktisch-theologische onderbouwing van de ontwikkeling van de praktijk van Youth Ministry.
Aanbevelingen doen aan de praktijk van Youth Ministry en aanbevelingen doen voor mogelijk verder onderzoek
