Master Theologie: uitstroomrichting Geestelijk Verzorger

Het studieprogramma bestaat uit zes semesters, dus in voltijd drie jaar en in deeltijd zes jaar.

In het kort

In het kort ziet het programma er zo uit:

• Het eerste semester legt de basis voor de master. Naast drie disciplinaire cursussen (Bijbelwetenschappen & geschiedenis, Praktische theologie en Systematische theologie), maak je kennis met belangrijke structuren van de kerk (Symboliek en Kerkrecht).
  Daarnaast leer je onder andere in twee meerdaagse trainingen meer van een belangrijk onderdeel van onze specifieke benadering van de theologie, namelijk hoe je persoonlijke betrokkenheid een plek geeft in jouw theologie (Theologische Existentie).
• Vanaf het tweede semester volg je een aaneengesloten traject van anderhalf jaar (drie semesters) waarvan een heel semester aan stage is gewijd.
  De stage bestaat uit twee blokken van tien weken, die je in principe op twee stageplekken doorbrengt. Tijdens die periode is er een wekelijks terugkom-moment, waarop je een training of supervisie krijgt.
  De cursussen van deze fase zijn zowel gericht op het academisch benaderen van de praktijken van de theoloog als het verdiepen van je disciplinaire kennis. Het eerste type noemen we een themacursus, die is interdisciplinair opgezet. Hierin leer je hoe je de verschillende vakken van de theologie op een constructieve manier met elkaar kunt verbinden met het oog op de praktijk.
• In het vijfde semester is er nog een themacursus, Leren geloven. Daarnaast zijn er drie seminars ter keuze uit de vrije ruimte om je kennis op bepaalde punten te verdiepen.
  De vrije ruimte is totaal 30 ECTS: één seminar in semester 3, drie seminars in semester 5. Deze ruimte kun je op verschillende manieren vullen. We bieden seminars aan, waarin je vaak samen met onze internationale studenten les krijgt. Maar je mag ook op een andere universiteit (een deel van) je vrije ruimte invullen. Je kunt bijvoorbeeld in het buitenland studeren of het researchprogramma volgen.
• Je sluit de studie af met het schrijven van een masterthesis. Je kunt dat zowel in het najaars- als in het voorjaarssemester doen.

Voorbeeldtraject voltijdsstudent

Dit is een voorbeeld voor een voltijdsstudent. Er zijn echter vele mogelijkheden. Al naar gelang je keuzes kun je ook andere routes volgen. Dat maakt het programma flexibel en is heel handig als je bijvoorbeeld vrijstellingen hebt.

Het is handig om zo veel mogelijk opties open te houden. Mocht je bijvoorbeeld naar het buitenland willen, dan kun je daar je vrije ruimte in semester 5 voor gebruiken. In dat geval is het belangrijk om themacursus Leren geloven alvast in semester 3 te volgen.

De studieadviseur kent alle mogelijkheden van het programma en helpt je om je weg vanaf het begin zo goed mogelijk uit te stippelen.

Jaar 1

• Semester 1. Basissemester:
  • Theologische Existentie (onder andere twee meerdaagse bijeenkomsten)
  • Theologische interpretatie van de Bijbel in historisch perspectief
  • Theologische interpretatie van praktijken in kerk en samenleving
  • Theologische interpretatie van cultuur in wereldwijd perspectief
  • Symboliek en Kerkrecht
• Semester 2. Twee themacursussen en twee disciplinaire cursussen
  • themacursus Begeleiden
  • disciplinaire cursus Werken met bronnen
  • themacursus Vieren
  • disciplinaire cursus Pneumatologie en Eschatologie

Jaar 2

• Semester 3. Themavelden Spreken en Leren:
  • themacursus Preken
  • seminar ter keuze uit vrije ruimte
  • stage A
• Semester 4. Themavelden Leidinggeven en Innoveren:
  • stage B
  • themacursus Leidinggeven met visie
  • disciplinaire cursus Gemeenschap, zorg en troost

Jaar 3

• Semester 5:
  • drie seminars van de vrije ruimte ter keuze
  • themacursus Leren
• Semester 6: Masterthesis

De volgende infographics geven een overzicht van het studieprogramma.

Je maakt deel uit van een eenheid op een basis of kazerne. Gaat mee op oefening en bent aanwezig als de eenheid wordt uitgezonden voor een buitenlandse missie. De geestelijk verzorger in de krijgsmacht draagt vanuit deze primaire aanwezigheid bij aan de existentiële en spirituele dimensies van de mens in het militaire uniform.

Aandachtsgebieden

In de Master Predikantschap, afstudeerrichting Geestelijk Verzorger, wordt in de route Krijgsmacht in het bijzonder aandacht besteed aan:

• de organisatiecultuur van defensie
• ethische vragen rond geweldsuitoefening, humaniteit, oorlogsvoering en ervaringen van onmacht
• de rol van de geestelijke verzorger in het publieke domein
• beroepssolidariteit met collega’s die werken vanuit andere levensbeschouwelijke tradities
• nuldelijnszorg op de werkvloer

Stage bij de krijgsmacht

Naast de basisvakken die je volgt met andere studenten in de Master Predikantschap, krijg je aanvullende cursussen in geestelijke verzorging aangeboden, zoals zorgethiek, militaire ethiek, contexten geestelijke verzorging, methodiek geestelijke zorgverlening en geestelijke zorg in het publieke domein. Gedurende drie semesters loop je stage bij een eenheid binnen de krijgsmacht. Onder begeleiding van een ervaren krijgsmachtpredikant maak je kennis met het werkveld, bekwaam je je in het verlenen van pastorale zorg, doe je mee aan vormingsactiviteiten en ga je voor in vieringen.

Intakegesprek

Studenten die kiezen voor de Krijgsmacht-route krijgen aan het begin van de opleiding een intakegesprek bij de predikant-secretaris ds. I.J. Smedema (IJ.Smedema@mindef.nl) van de dienst protestantse geestelijke verzorging bij de krijgsmacht. Bij hem kan meer informatie worden ingewonnen over het werken bij defensie.

Ben je benieuwd naar ervaringsverhalen en inhoudelijke informatie over het werk van de krijgsmachtpredikant? Op de website van de Dienst Geestelijke Verzorging vind je het allemaal.

Je werkt in een organisatie die zorg biedt aan mensen die in bijzondere omstandigheden verkeren: ziekte, crisis, handicap, verlies van zelfstandigheid. Je staat mensen bij in de vraag wat die omstandigheden voor hen betekenen. Je staat stil bij ervaringen van verlies en zoekt naar begaanbare wegen. Je gaat met mensen op zoek naar bronnen van vertrouwen, hoop en liefde.

Aandachtsgebieden

In de afstudeerrichting Geestelijk Verzorger wordt in de route Zorg aandacht besteed aan:

• het werken binnen zorginstellingen en met andere zorgprofessionals 
• de manier waarop vragen van zin, geloof en ethiek in de zorg een rol spelen 
• interculturele en interreligieuze aspecten van geestelijke begeleiding

Stage 

Naast de basisvakken die je volgt met andere studenten in de Master Predikantschap, krijg je aanvullende cursussen in geestelijke verzorging aangeboden, zoals contexten van geestelijke verzorging, methodiek van geestelijke zorgverlening, geestelijke zorg in het publieke domein, zorgethiek en medische ethiek. Gedurende drie semesters loop je stage in een zorginstelling. Onder begeleiding van een ervaren geestelijke verzorger maak je kennis met een specifiek werkveld, bekwaam je je in het verlenen van geestelijke begeleiding, doe je mee aan bezinningsactiviteiten en moreel beraad en ga je voor in vieringen. Je leert theoloog én zorgverlener te zijn in het publieke domein van de zorg.

Om te kunnen instromen in de master Geestelijk verzorger, moet je voldoen aan een van de volgende toelatingseisen:

• Je hebt een bachelordiploma Theologie op universitair niveau.
• Je hebt een bachelordiploma op universitair niveau of een hbo-bachelordiploma Theologie, en hebt op een aantal gebieden voldoende vaardigheid, zoals kennis van Hebreeuws en Grieks.

Als je bepaalde vaardigheden niet hebt, kun je eventueel eerst een premaster volgen.

Heb je een bachelor van de Theologische Universiteit Apeldoorn of de Theologische Universiteit Utrecht met grondtalen gedaan? Dan kun je meteen instromen in de master.

Je hebt een niet-theologische universitaire master gevolgd

Onderwijs uit een niet-theologische masteropleiding kun je inzetten voor de vrije ruimte van 30 ECTS (zie de Onderwijs- en Examenregeling, artikel 8.2 lid 6). We raden je aan om al aan het begin van je studie met de studieadviseur te spreken over hoe je studieplanning er dan uit komt te zien.

Je hebt een theologische universitaire master gevolgd

Heb je een theologische masteropleiding? Dan besluit de Examencommissie voor welke onderdelen je vrijstelling kunt ontvangen. De examencommissie baseert haar besluiten op de regelingen in de Onderwijs- en Examenregeling (artikel 4.10 lid 2). Je kunt bijvoorbeeld vrijstelling ontvangen voor:

• cursussen van het basissemester
• de vrije ruimte
• masterthesis I, als je afstudeeronderzoek in hetzelfde theologische vakgebied is als in je voorgaande masteropleiding

Je kunt geen vrijstelling krijgen voor de cursussen Theologische Existentie en het afstudeeronderzoek.

Hoe werkt vrijstelling aanvragen?

Je kunt pas vrijstelling aanvragen als je je hebt aangemeld voor een studie. De beslissing over vrijstelling is altijd gebaseerd op jouw specifieke situatie. Daarom is het vóór aanmelding niet mogelijk om je te vertellen voor welke onderdelen je precies vrijstelling kunt krijgen.

Wil je weten waarvoor je vrijstelling kunt krijgen, doorloop dan de volgende stappen:

1. Meld je vóór 1 mei aan voor de opleiding van je keuze via Studielink. Tijdens het aanmeldproces dien je de gegevens in van je opleidingen tot nu toe.
2. De Toelatingscommissie toetst je aanmelding op de toelatingseisen. Dit duurt vier tot zes weken.
3. Nadat het toelatingsbesluit is genomen, kun je bij de studieadviseur langs om de mogelijkheden voor vrijstelling in beeld te krijgen.
4. Vervolgens kun je bij de Examencommissie een verzoek tot vrijstellingen indienen.
5. Na gemiddeld vier weken hoor je voor welke vakken je vrijgesteld bent.
   Let op: heb je je masteropleiding in de theologie in het buitenland behaald? Dan vraagt de Examencommissie eerst een diploma-waardering aan. De besluitvorming duurt daardoor langer dan de gemiddelde vier weken.
6. Nu je weet waarvoor je vrijstelling krijgt, kun je in overleg met de studieadviseur een voor jou passende studieplanning doornemen. Zo begin je goed voorbereid aan de studie per 1 september.

Let op: inschrijven doe je vóór 1 mei van het jaar dat je je studie wilt beginnen. Moet je eerst een premaster volgen? Volg dan de stappen voor inschrijven voor de premaster.

• Klik op de knop 'Inschrijven'. Studielink opent in een nieuw tabblad. Daar log je in met je DigiD. Als je nog geen Studielink-account hebt, moet je dat eventueel aanmaken.

• Kies voor de voltijd- of deeltijdversie van de opleiding.
• Ga naar ‘Nieuw verzoek tot inschrijving toevoegen’.
• Volg hierna de stappen die Studielink aangeeft.
• Na je verzoek tot inschrijving via Studielink krijg je per e-mail een ontvangstbevestiging van de PThU. Hierin staat een uitnodiging om aanvullende informatie aan te leveren in Osiris Aanmelding. In deze tool kun je real-time de status van je inschrijving bekijken.

Het wettelijk collegegeld voor het academisch jaar 2025-2026 is € 2.601 als je inwoner bent van de EU, EEA, Turkije of Suriname. Inwoners van andere landen en mensen die al eerder een masteropleiding volgden betalen betalen instellingsgeld. In 2025-2026 is dit € 6.814.

Je kunt kiezen voor een van de volgende opties voor betalingen:

• Betaal het volledige collegegeld bij de start van het academisch jaar.
• Betaal het collegegeld in tien maandelijkse betalingen.

Heb je (tijdelijk) financiële ondersteuning nodig? Er zijn verschillende fondsen en subsidies waarvan je misschien gebruik kunt maken. Bijvoorbeeld:

• als er sprake is van ziekte, functiestoornis, zwangerschap of bijzondere familieomstandigheden
• als je studievertraging oploopt door bestuurswerkzaamheden
• als je een late roeping tot predikant hebt
• als je een deel van je studie wilt volgen in het buitenland

Wil je na je studie predikant-geestelijk verzorger worden namens de PKN? Dan moet je je inschrijven in het Kerkelijk Album van de PKN. Daarmee maak je kenbaar dat je predikant in een gemeente of een zorginstelling wilt worden, of dat je die mogelijkheid open wilt houden. De PThU verzorgt deze inschrijvingen voor de PKN. Je schrijft je jaarlijks opnieuw in.

Wil je geestelijk verzorger worden zonder ambtszending, dan kun je je na afloop van je studie registreren bij de Stichting Kwaliteitsregister Geestelijke Verzorging (SKGV). Je hoeft je dan niet in te schrijven in het Kerkelijk Album.

Aan het werk

Als afgestudeerd theoloog kun je na je studie aan de slag als predikant-geestelijk verzorger, maar ook als gemeentepredikant, onderzoeker of missionair-diaconaal pionier. Kijk eens wat reliwerk.nl te bieden heeft. Bekijk de vacatures van de Protestantse Kerk. Of kijk naar de vacatures bij de beroepsvereniging voor geestelijk verzorgers.

Verder studeren

Ben je na het behalen van je masterdiploma nog niet uitgestudeerd? Denk dan ook eens aan een promotietraject bij de PThU. Of de lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen of Vrije Universiteit Amsterdam. In de meeste gevallen stroom je drempelloos door.