PThU Bijbelblog
- 'Geboren uit de maagd Maria'Het is een oude vraag, maar zo tegen de kerst kan hij steeds weer opduiken: wat aan te vangen met het idee dat Jezus’ moeder maagd was?
- Aan de dode een wonder gedaanBijbelse wonderverhalen zijn buitengewoon intrigerende verhalen. Hoe dat komt? Omdat deze verhalen vertellen van gebeurtenissen, waarvan je op het eerste gezicht zegt dat ze menselijkerwijs gesproken niet kunnen.
- Tekstkritiek doet ertoe: Johannes 1:18"We zijn in onze gemeente (in het leerhuis) met het evangelie naar Johannes bezig. Het is me opgevallen dat de NBV in Joh 1:18 Jezus presenteert als 'de enige Zoon, die zelf God is', terwijl zowel in de Naardense Bijbel als in de NBG51 deze directe verwijzing (namelijk dat Jezus God is) ontbreekt. Ik lees met moeite Grieks, maar kan wel lezen dat er twee keer het woord Theos staat. Zou u hierover iets kunnen zeggen?"
- De discipel die door Jezus werd bemindIn het evangelie naar Johannes lezen we over een discipel die door Jezus werd bemind. Hij komt nergens elders voor, alleen bij Johannes. Dat trekt natuurlijk de aandacht. Als Jezus een speciale vriend had, over wie gaat het dan?
- Vluchtelingen in de Bijbel: Van Adam tot Babylon en weer terugVluchtelingen – het nieuws staat er bol van. De Engelse krant The Guardian heeft er recent een bijzonder item aan gewijd: een Top Tien van vluchtelingenverhalen in de wereldliteratuur. Met op de tweede plek: Jozef en Maria, die, gewaarschuwd door een engel, naar Egypte vluchten om hun pasgeboren zoon van de heerszuchtige Herodes te redden. Wie verder leest, merkt dat de Bijbel op zichzelf al voldoende stof oplevert voor een Top Tien van vluchtelingenverhalen. Een fundamenteel gevoel van ontheemd zijn loopt als een rode draad door de bladzijden van dit oude en toch zo actuele boek.
- Doop en avondmaal in de Vroege KerkWaarom heeft kennis van de Vroegchristelijke sacramentsbediening nog steeds waarde voor christenen van nu? In dit blog willen we op deze vraag dieper ingaan, naar aanleiding van de publicatie van 'Christus volgen' (2014) en 'Met Christus verbonden' (2016). We willen uit beide boeken enkele opvallende gegevens naar voren brengen. Ook willen we enkele verschillen met de sacramentsviering van vandaag laten zien.
- Jozef volgens de oude rabbijnenEr zijn vele uitleggingen in de rabbijnse traditie van het verhaal van Jozef. Daarin zijn wel een paar rode draden te zien, zoals de positieve waardering van lustbeheersing.
- Het veelkleurige verhaal van JozefOp het Oecumenisch leesrooster staan in het najaar van 2016 als alternatief een aantal lezingen over Jakob en Jozef. Van 16 oktober tot 20 november staat de Jozefcyclus centraal. Er wordt voorgesteld om te lezen: Genesis 37:12-28; 39:1-20; 41:1-27; 41:37-46; 45:1-15 en 50:22-26. Dat zijn allemaal heel mooie verhalen om na te vertellen, uit te diepen en toe te passen. Een nadeel is wel dat niet alles gelezen wordt in de kerkdienst. Deze hoofdstukken verdienen het om als geheel gelezen te worden. Alleen dan worden de fraaie literaire en theologische hoofdlijnen duidelijk. Dat moeten de kerkgangers dan maar thuis doen. Hierbij krijgen ze alvast enkele aanwijzingen.
- Wat maakt het jaar 2016 zo bijzonder?Waarschijnlijk een heleboel dingen, maar in elk geval ook dat de eerste gedrukte editie van het Griekse Nieuwe Testament precies 500 jaar geleden verscheen. Verzorgd door niemand minder dan Erasmus, met een aantal medewerkers, en gedrukt in Bazel, bij Johannes Froben.
- Beloofd land? Deel IIIn het Oude Testament is op meerdere plaatsen sprake van beloften, waarbij God bepaalde delen van de wereld belooft aan een bepaald volk. De uitleg van dergelijke teksten is niet eenvoudig. Hoe staat het met de rechtmatige aanspraken van andere bewoners van dat land? Laten de landbeloften in de Bijbel zich wel toepassen op conflicten over grondeigendom in onze eigen tijd?
- Heeft Jeremia dit echt gezegd?In twee eerdere blogs (gepubliceerd in januari 2016) heeft Ernst Boogert antwoord gegeven op de vraag of de tekst van de Bijbel goed is overgeleverd. Het blijkt dat je daar niet zonder meer “ja” op kunt zeggen. Dat roept de vraag op in hoeverre we er zeker van kunnen zijn dat wat we nu in de Bijbel lezen overeenkomt met wat er ooit is gezegd, bijvoorbeeld door de profeet Jeremia.
- Een lang leven en dan de dood?Op 7 augustus wordt in veel kerken een indrukwekkende passage uit het bijbelboek Jesaja gelezen. Het gaat daar over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Het leven is er goed en iedereen is gelukkig. Mensen zullen pas op hoge leeftijd sterven. Mooi, maar ook verwarrend. Leef je op de nieuwe aarde dus niet eeuwig?
- Beloofd land?In het Oude Testament is op meerdere plaatsen sprake van beloften, waarbij God een bepaald grondgebied belooft aan het volk Israël. De uitleg van dergelijke teksten is niet eenvoudig. Hoe staat het met de aanspraken van de oorspronkelijke bewoners van dat land? En is het een eeuwige onvoorwaardelijke belofte, of zijn er voorwaarden aan verbonden? En zijn de landbeloften uit de Bijbel ook nog toepasbaar bij conflicten over grondeigendom in onze eigen tijd?
- Fictie rond JudasIn onze seculariserende samenleving komt kennis van de bijbel steeds meer bij de mensen binnen langs niet-kerkelijke of niet-theologische wegen. Boeken met wetenschappelijke pretenties zoals ‘Jezus en de vijfde evangelist’ van Fik Meijer en ‘Judas’ van Peter Stanford liggen in stapels in boekwinkels. Maar ook langs de weg van fictie komt de bijbel binnen. Een voorbeeld daarvan is de bestseller ‘Judas’ (2014) van de Israëlische auteur Amos Oz. Deze fictie kan een rol gaan vervullen in het gesprek over de bijbel, en in het geval van het boek van Amos Oz ook in het gesprek tussen Joden en christenen. Vanuit dat perspectief schrijft Hans Schravesande er over. Hij is theoloog en lid van de Protestantse Raad voor Kerk en Israël.
- Komt reïncarnatie in de Bijbel voor?De vraag of het geloof in reïncarnatie in de Bijbel voorkomt, zal veel Bijbellezers verbazen. “Nooit iets over gelezen”, zullen ze denken. Toch wordt deze vraag door menigeen met ‘Ja’ beantwoord.
- Adam en Eva buiten de Bijbel?Aan het bijbelse paradijsverhaal liggen Kanaänitische mythen ten grondslag. Ten minste, dat zeggen de onderzoekers Marjo Korpel en Johannes de Moor. Oude kleitabletten uit Ugarit, een vergane stad in het voormalige Kanaän, lijken een oerversie te bevatten van het verhaal van Adam en Eva. Het grote belang voor de bijbeluitleg is gelegen in de verschillen tussen de Kanaänitische mythe en de bijbelteksten. Pas door de vergelijking ontdekt men het unieke van de Bijbel. Zo is Adam niet uniek, evenmin als de slang. Wel uniek is de grote verantwoordelijkheid die mensen krijgen in de Bijbel.
- Sprak God echt?Volgens de Bijbel sprak God vaak en konden mensen horen wat hij zei. Maar wat moet je je daarbij voorstellen? Hoorden mensen letterlijk woorden? En kwamen die rechtstreeks van God?
- De hemelvaart van JezusVolgens de Bijbel stijgt Jezus veertig dagen na zijn opstanding verticaal op richting God. Logisch, toch? Want God bevindt zich in de hemel en de hemel bevindt zich boven de aarde. Maar deze voorstelling van zaken staat haaks op het tegenwoordige wereldbeeld. Moeten we Hemelvaartsdag dus maar afschaffen?
- Het Onze VaderToen de discipelen aan Jezus vroegen hoe ze moesten bidden, leerde Jezus hun het gebed dat bij ons bekend is geworden als het Onze Vader. Maar is dit gebed wel typerend voor Jezus? Of lijkt het erg op andere joodse gebeden?
- ‘Als jullie Vader het niet wil’ - Matteüs 10:29 in de NBVEr zijn bijbelteksten die vragen oproepen, hoe je ze ook vertaalt. Matteüs 10:29 is zo’n tekst. In De Nieuwe Bijbelvertaling (2004) luidt dit vers als volgt: ‘Wat kosten twee mussen? Zo goed als niets. Maar er valt er niet één dood neer als jullie Vader het niet wil.’ Op deze vertaling zijn veel reacties gekomen. Matthijs de Jong van het Nederlands Bijbelgenootschap licht de vertaling toe.
- Wat betekent Jezus’ dood?‘Wat kan het mij baten dat die man geleden heeft, als ik nu lijd?’ vraagt de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges zich af in zijn gedicht ‘Christus aan het kruis’. Niet alleen Borges vraagt zich dat af. De betekenis van Jezus’ dood is een van de meest besproken theologische vraagstukken. En vandaag de dag ervaren velen het als een moeilijke kwestie.
- Hoe Bijbels is de opstandingsfilm Risen?De film Risen draait op dit moment in veel bioscopen in Nederland. De film gaat over de opstanding van Jezus vanuit het perspectief van de (fictieve) Romeinse tribuun Clavius. De beoordelingen van kijkers en recensenten lopen uiteen. Ook bij het publiek tijdens de voorpremière in Groningen, waar hoogleraar Nieuwe Testament Annette Merz een inleiding verzorgde, waren de meningen na afloop verdeeld.
- Wat was de zin van Jezus’ dood?In het Nieuwe Testament en in de christelijke traditie wordt Jezus’ wrede dood niet als zinloos en tragisch beschouwd. In allerlei termen wordt uitgedrukt dat hij is gestorven voor andere mensen.
- Wie is God?Christelijk geloof is geloof in God, maar wie is God? Er was een tijd waarin iedereen wel een voorstelling had bij het woord 'God' en waarin vrijwel iedereen ook aannam dat God bestaat. In West-Europa is die tijd voorbij. Hier vinden veel mensen God overbodig en gevaarlijk.
- Mens als beeld van God?De mens is beeld van God. Dat hoor je nog weleens. 'Beeld van God' wordt dan meestal gebruikt om de unieke waarde van elk mens aan te geven. De mens is niet zomaar iemand! Zij is beeld van God. Maar is dat nu wat er oorspronkelijk bedoeld werd met die term 'beeld van God'?
- Theologie en vrijdenkerij: een ongemakkelijke verhoudingHebben de denkbeelden van de vrijdenkers relevantie voor de theologie of juist niet? Zo luidde de aan mij gestelde vraag. Om de vraag te beantwoorden moeten we eerst nader kennis maken met het vrije denken en de denkbeelden die daarbij horen.
- Is de tekst van de Bijbel goed overgeleverd? (deel 2)De Bijbel is een heel oud boek. En dat boek werd ook nog eens vele eeuwen met de hand overgeschreven. Werden daarbij niet veel fouten gemaakt en is de Bijbeltekst die wij nu hebben dan wel goed overgeleverd? Hierbij deel 2 over het Nieuwe Testament.
- Is de tekst van de Bijbel goed overgeleverd? (deel 1)De Bijbel is een heel oud boek. En dat boek werd ook nog eens vele eeuwen met de hand overgeschreven. Werden daarbij niet veel fouten gemaakt en is de Bijbeltekst die wij nu hebben dan wel goed overgeleverd? Hierbij de eerste blog die ingaat op deze vraag.
