PThU Bijbelblog
- Vrouwenwerk voor stoere mannenIn de Bijbel vervloekt koning David zijn legeraanvoerder Joab en diens familie. Hij spreekt de wens uit dat er in die familie nooit iemand zal ontbreken “die een spintol vasthoudt” (2 Samuël 3:29). De meeste bijbelvertalingen maken er iets heel anders van. Daardoor gaat iets interessants verloren dat te maken heeft met de traditionele rollen van mannen en vrouwen.
- De twijgjes in Ezechiel 17In het zeventiende hoofdstuk van Ezechiël lezen we dat de profeet de opdracht krijgt een parabel te vertellen: "De HEER richtte zich tot mij: Mensenkind, geef de Israëlieten een raadsel op, vertel hun deze parabel" (mesjol masjal). Parabels of mesjaliem kennen we uit de overleveringen over Jezus in het Nieuwe Testament, en uit de rabbijnse literatuur, maar ook al in het Oude Testament staat een aantal mooie parabels. Deze parabel, in het Hebreeuws masjal, begint met een adelaar die een takje uit de top van een ceder plukt. Dat takje legt de adelaar, wat raadselachtig, in een “land van handelaars,” - in het Hebreeuws “het land Kanaän” - en een “koopmansstad.” Daarna neemt de adelaar een andere stek, geen ceder: deze groeit uit tot een lage maar goed geaarde wijnstok. Die wijnstok richt zijn takken echter naar weer een andere adelaar, die hem losrukt en zijn vruchten afplukt.
- Pasen en Hemelvaart op één dag?Zoals bekend zijn het evangelie naar Lucas en de Handelingen van de apostelen twee bijbelboeken van één en dezelfde auteur. De traditie noemt hem voor het gemak Lucas. Het begin van Handelingen presenteert zich ook duidelijk als een tweede deel. Maar wanneer je eerst het slot van het evangelie leest en dan het begin van Handelingen, sta je wel even met je ogen te knipperen.
- Herinneren en vergeten (5): Voorspoed en vergeetachtigheid"Toen zij verzadigd waren ... vergaten zij mij" (Hosea 13:6, NBG 1951)
In de aanloop naar een week van herdenken en vieren kan de vraag gesteld worden hoe ver we nog terug willen denken. Zo zeggen velen dat ze het liefst zo snel mogelijk terug willen naar het ‛oude normaal’, maar dat is wel heel kort geleden. Het oude normaal als het ‛goede’ leven? Gaat onze herinnering niet verder meer terug dan een jaar? - Waarom vier evangeliën?In het Nieuwe Testament staan vier evangeliën, vier biografieën van Jezus. De gebruikelijke namen zijn Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. Dat het er vier zijn, en wel deze vier, is een historisch gegeven, maar het had ook anders kunnen zijn.
- Elia en PesachOp dit ogenblik vieren Joden acht dagen lang Pesach. Het Pesachfeest herdenkt de bevrijding en de uittocht uit Egypte. De profeet Elia leefde lang na de uittocht uit Egypte. Toch speelt hij tijdens Pesach een belangrijke rol. Hoe kan dat?
- De stemwijzer van Jesaja“Jesus saves” stond op een groot spandoek bij de bestorming van het Amerikaanse Capitool. Sommige betogers zagen hun publieke steunbetuiging aan Donald Trump als een geschikte gelegenheid om ook hun geloof onder de aandacht te brengen. Dat roept vragen op.
- Herinneren en vergeten (4): Wie niet leert van de geschiedenis is gedoemd haar over te doen"Wie niet leert van de geschiedenis is gedoemd haar over te doen." Deze oude waarschuwing van Winston Churchill blijft actueel. Hij wordt keer op keer bevestigd. We kunnen haar ook als een motto boven het Bijbelboek Rechters zetten. De verhalen in dat boek kunnen functioneren als een spiegel voor onze tijd. We zien veel vooruitgang, maar die wordt soms weer tenietgedaan omdat mensen vervallen in oude fouten.
- Herinneren en vergeten (3): Wat Amalek u gedaan heeftOp zoek naar de geboortegrond van mijn overgrootvader Maurits Sanders (1864-1944) verkende ik twintig jaar geleden wat voor de oorlog de grootste Jodenbuurt van ’s-Gravenhage was. Plotseling stond ik voor een monument, tegen een vuilwitte muur gehangen, met daarop deze boodschap: "Gedenk wat Amalek u gedaan heeft ... Vergeet het niet."
- Herinneren en vergeten (2): de sabbat onderhouden en gedenkenOp vrijdagavond, net voor zonsondergang, wordt in synagogen over de hele wereld het lied lecha dodi likrat kallah van Sjlomo ha-Levi Alkabetz (1505–1576) gezongen. Hiermee wordt de sabbat welkom geheten, als een bruid.
- Herinneren en vergeten (1): doen nieuwe herinneringen de oude vergeten?De beschrijving van de bevrijding van de Israëlieten uit Egypte is een van de bekendste verhalen uit de Bijbel. Gek genoeg lijkt de profeet Jeremia het te hebben over een tijd waarin dat verhaal vervangen wordt door een nieuw verhaal.
- 2021: Hoe komen ze erbij?Welk jaar is het nu? Of: Welke datum is het vandaag? Als dat aan je gevraagd wordt, moet je eigenlijk eerst zeggen: Dat ligt eraan. Van welke jaartelling ga je uit? Er zijn nu eenmaal verschillende jaartellingen en daar horen verschillende data bij. De meeste hebben een religieuze achtergrond.
- Vervullingscitaten bij Mattheüs: Maakt hij er een potje van?Mattheüs citeert regelmatig uit het Oude Testament, en leidt de citaten steeds in met een standaardformulering. Bijvoorbeeld: ‘Toen ging in vervulling wat de profeet had gezegd.’ Of zelfs: ‘Dit gebeurde allemaal om in vervulling te laten gaan wat de profeet had gezegd.’ Een vrij groot aantal van zulke ‘vervullingscitaten’ komt voor in het geboorteverhaal van Jezus (Matt. 1–2). Een paar dingen vallen op.
- Waarom je juist met Advent een hert in je boom kunt hangenHet is misschien wel het meest gelezen Bijbelboek. Het boek van de Psalmen. Er wordt uit gelezen en gezongen, er zijn talloze berijmingen, bewerkingen en poëtische reacties van dichters op het Psalmboek. Toch weten we maar weinig zeker over de Psalmen. Wanneer zijn ze geschreven en door wie? Is de volgorde bewust zo gekozen of is het een losse verzameling? Is het Psalmboek samengesteld om in de tempel te gebruiken, of is het meer een leesboek voor persoonlijk gebruik? Eén van de dingen die al eeuwen vraagtekens oproept zijn de opschriften boven de psalmen.
- Hoofdletters voor God in de NBV21Over het invoeren van eerbiedshoofdletters voor God in de NBV21 ontspint zich een boeiende discussie. Met grote belangstelling las ik de bijdrage van Marjo Korpel. En met plezier deel ik hier mijn reactie erop.
- Hoofdletters voor God in de Bijbelvertaling?Hoofdletters voor God in de Bijbel? Dus 'Hij', 'Zijn', 'Hem', enzovoort? Sinds bekend is dat in de revisie van de NBV (NBV21) de 'eerbiedshoofdletters’ terug zullen komen, is er nogal wat discussie en ophef over. Waarom is het ook exegetisch geen goed idee?
- Egypte als angstland?Het Hebreeuwse woord voor Egypte, mitsrajim, betekent ‘benauwdheid’. Egypte functioneert in de Bijbel dus als angstland. Wanneer de Bijbel over Egypte spreekt, zouden we niet moeten denken aan een land of een gebied, maar aan een concept of idee: een angstland. Egypte als het tegenover van Israël, de plek die ons gevangen houdt en waaruit we bevrijd moeten worden. Iedere dag opnieuw.
- Moeten we van Paulus de overheid gehoorzamen?Een passage uit Paulus’ brief aan de Romeinen lijkt te zeggen dat je je moet houden aan de regels van de overheid, ook als dat je tegen de borst stuit. Bedoelt Paulus dat ook zo?
- Dichterbij de Schrift komen: contextuele bijbelinterpretatieWelke bijbeluitleg 'mag' er eigenlijk? Lezers van de Bijbel komen steeds met nieuwe interpretaties. Kan alles maar? Contextuele bijbelinterpretatie richt zich op deze vraag. De centrale uitdaging is: steeds weer nieuwe lezers die de Bijbel op hun eigen manier laten uitleggen. Zo blijft de boodschap levend. En daarbij geldt: geen enkele context is absoluut, want de Bijbel is oneindig vertaalbaar.
- Religie terug van nooit weg geweest?Het Nederland van nu wordt vaak beschreven als een seculiere samenleving. God speelt in het leven van de meeste mensen geen rol meer. God bestaat volgens velen ook helemaal niet. Het is alsof geloven in God iets is van het verleden. Toch is The Passion razend populair. Hoe zit dat?
