PThU Bijbelblog
- Een Pinkstermysterie: Wat heeft Judea in de volkenlijst te zoeken?Volgens de schrijver van Handelingen waren voor het Pinksterfeest Joden uit ieder volk op aarde aanwezig. Maar de lijst van volken en plaatsen die volgt plaatst ons voor de nodige vraagtekens. Waarom juist deze? En waarom ook Judea?
- Een boer, een burger, een schipper en een Haagse bode: over slavernij in het Oude TestamentHet klinkt als het begin van een mop: een boer, een burger, een schipper en een Haagse bode bespreken de beklagelijke stand van de Nederlandse politiek… maar het is geen mop. Het is 1676. Vier mannen voeren een verhit debat over de vraag of het is toegestaan in de kolonie Suriname slaven te houden. Nee, zegt de boer. Ja, zegt de schipper en hij citeert uit het Oude Testament. Maar wat zegt dat Oude Testament zelf eigenlijk?
- God regeert: Hebreeuws koningsrecht in de zeventiende eeuwHet Westerse denken over rechten en bevoegdheden van de koning heeft diepe wortels, die onder meer reiken tot in het Oude Testament. Welke bijbelteksten waren in de vroegmoderne tijd, toen 'het koningsrecht van de Hebreeën' velen interesseerde, bepalend in debatten over het koningschap?
- Bevrijding! Of toch niet?Bij het joodse Pesachfeest en het christelijke Paasfeest staat het thema bevrijding centraal. Maar zo vanzelfsprekend is die bevrijding niet, niet voor mensen hier en nu, maar ook niet in de Bijbel.
- De oudtestamentische bewijsteksten van de opstandingMet Pasen vieren christenen de opstanding van Jezus uit de dood. Het Nieuwe Testament vertelt daarover. Het wekt de indruk dat het Oude Testament die opstanding al aankondigde. Hoe zit dat precies?
- Hoe een Hebreeuws woord in de Matthäus-Passion terechtkwamHet viel me een paar jaar geleden opeens op in Bachs Matthäus-Passion: Jezus zegt (of zingt) daar niet ‘Eli, Eli, lema sabachtani?’, maar ‘Eli, Eli, lama asabthani’. Ik vroeg me vooral af waar dat vreemde ‘asabthani’ vandaan kwam. In deze bijdrage maak ik u deelgenoot van het antwoord dat ik op die vraag heb gevonden, en geef ik ook wat verdere achtergronden.
- Lukas’ gelijkenis van de drachmen als tegenverhaalBij het schrijven van hun evangeliën hebben Matteüs en Lukas voor een goed deel uit dezelfde bronnen geput. Eén daarvan is bewaard gebleven, want dat is het evangelie naar Markus. Een andere bron laat zich gedeeltelijk reconstrueren en wordt in het onderzoek als ‘Q’ aangeduid. Hierbij gaat het om gedeelten die Matteüs en Lukas min of meer gemeenschappelijk hebben, maar die ze niet aan Markus kunnen hebben ontleend, eenvoudigweg omdat Markus ze niet heeft. Als je zulke gedeelten vergelijkt, valt steeds op dat de evangelieschrijvers ook echt schrijvers waren. Ze legden hun eigen accenten, vertelden hun eigen verhaal, en hadden daarbij ook allerlei voor- en afkeuren.
- Poerim en PoetinVolgende week vieren Joden Poerim. Tijdens dit feest wordt het boek Ester gelezen en worden de gebeurtenissen uit dat verhaal herleefd en verbeeld. Het is een zwart-wit verhaal, met goede en slechte personages. De slechterik heet Haman. Op social media wordt Haman in deze tijd volop vergeleken met Poetin. Is dit een te gemakkelijke vergelijking, of een waardevolle les uit de geschiedenis?
- Hoe Joods is het evangelie naar Matteüs eigenlijk?Het evangelie naar Matteüs wordt wel het meest Joodse evangelie in het Nieuwe Testament genoemd. Waarom?
- Blind gelovenHet is een populaire gedachte, binnen en buiten de kerk, dat geloven eigenlijk een vorm van dwaasheid is: een blinde sprong in het diepe, zonder bewijs. Daar lijkt ook de Bijbel aanleiding toe te geven, bijvoorbeeld in de brief 1 Korinthiërs, hoofdstuk 1 en 2. Op basis van een vergelijking met Grieks-Romeinse bronnen ligt een andere conclusie voor de hand: het gaat hier juist om een diepgeworteld en goed gefundeerd geloof.
- Bijbels dúrven dromen (Jesaja 2:2-5)Geen volk zal meer het zwaard trekken tegen een ander volk, geen mens zal nog de wapens leren hanteren, ... Ja, mooie woorden, maar het klinkt vandaag de dag eerder als een mooi sprookje. Op 22 januari begint de maand van de Bijbel, met een essay getiteld “Blijven dromen”, maar kunnen we in de huidige tijd nog wat met die bijbelse droom van Jesaja?
- Wie werden onrein door Jezus' geboorte?In het verhaal van Jezus’ presentatie in de tempel (Lucas 2:22–40) zit een opvallend verschil tussen moderne bijbelvertalingen en oude vertalingen als de Statenvertaling. Het gaat om vers 22, waar sprake is van ‘reiniging’ na Jezus’ geboorte. Maar om wiens reiniging gaat het? De Statenvertaling heeft ‘als de dagen harer reyniginge vervult waren’, wat alleen maar op Maria kan slaan. De Herziene Statenvertaling (2010) volgt nog in dit spoor. NBV21 heeft echter ‘toen de tijd van hun onreinheid … ten einde was’, waarbij het dus om meer personen gaat – maar welke?
- Advent met MariaMaria is een typische Adventsfiguur, vol geloof en verwachting. Zo tekent de evangelist Lukas haar althans. Zij staat op het scharnierpunt van de tijd van de verwachting en de tijd van de vervulling, van het Oude en het Nieuwe Testament.
- De Bijbel, grotten en bronnenWaarom hebben veel heilige plaatsen een grot, bron, rots of een andere natuurlijk element? Hoe zit het met de Bijbelse 'verankering' van deze heilige plaatsen? En vinden we die grotten en bronnen ook in de Bijbel?
- 't En zijn de Joden niet...In een eerdere bijbelblog van mijn hand ging het over een ongelukkige zin in het evangelie naar Matteüs: ‘Zijn bloed over ons en onze kinderen’ (Matt 27:25), waarmee het volk tegenover Pilatus de verantwoordelijkheid voor Jezus’ kruisiging op zich neemt. Ik stelde vast dat je met deze passage geen anti-Joodse overtuigingen of daden kunt rechtvaardigen. Toch maakten zulke teksten in de geschiedenis deel uit van een repertoire aan christelijke beschuldigingen en verdachtmakingen jegens Joden.
- Jozef en zijn broers: over slavernij en verzoeningHet kabinet heeft het voornemen geuit om excuses te maken voor het slavernijverleden van Nederland. De slavenhandel en het werk van de slaven op de plantages van de Nederlandse koloniën heeft dit land mede gemaakt tot wat het nu is: welvarend en voor velen comfortabel. De gevolgen van deze geschiedenis werken nog altijd door. Voor mensen van kleur is het in dit land minder vanzelfsprekend een goed bestaan op te bouwen dan voor witte inwoners. Wat betekent het aanbod van excuses? Wat is er nodig om een begin te maken met verzoening?
- Dat Koninkrijk van God, wie hoopt daar nog op?De apostel Paulus schreef dat geloof, hoop en liefde altijd zullen blijven (1 Korintiërs 13:13). Over alle drie zou veel te zeggen zijn, maar hier gaat het vooral om de hoop. Wat bedoelde hij daarmee? Waarop hoopten de eerste christenen? En kunnen gelovigen daar nu iets mee?
- "Zijn bloed over ons en onze kinderen"?Het is een van de pijnlijkste teksten uit het Nieuwe Testament, te vinden in Matteüs 27:25. Als de menigte Jezus gekruisigd wil zien, wast Pilatus zijn handen, en zegt: ‘Ik ben onschuldig aan de dood van deze man. Zie het zelf maar op te lossen.’ Dan volgt er: ‘En heel het volk antwoordde: “Laat zijn bloed ons maar worden aangerekend, en onze kinderen!”’ (NBV21) Of in de NBG-vertaling van 1951: ‘Zijn bloed kome over ons en over onze kinderen!’ Wat moeten we aan met zo’n tekst?
- Aan tafel! Een blog naar aanleiding van IsraëlzondagOp 2 oktober viert de PKN Israëlzondag. De teksten die op deze zondag centraal staan zijn Jesaja 25:6-12 en Lukas 14:12-24. Beide teksten gaan over maaltijden, en sluiten mooi aan bij het jaarthema “‘Aan tafel!’ Van de Maaltijd van de Heer naar de tafel van verbinding In de Bijbel.” Het zijn geen gemakkelijke teksten omdat ze beide lijken te in te houden dat “de ene zijn brood, de ander zijn dood” is. In deze blog onderzoeken we deze teksten in detail en kijken we wat we er vandaag nog mee kunnen.
- Job en de Webb-telescoop: 'Waar is de weg naar de oorsprong van het licht?' (Job 38:19)Op 12 juli 2022 toonde de NASA de spectaculaire eerste foto’s van de Webb-ruimtetelescoop die een stukje universum laten zien ter grootte van een zandkorrel. Job 38:19 is daarbij ineens fascinerend, alsof de verzen ooit geschreven zijn met het oog op mensen van nu, vooral in de nieuwe bijbelvertaling. Hoe rijmen we zulke nieuwe kennis met die oude Bijbel?
