Jonge Theoloog des Vaderlands: “Geen theologie die losgezongen is van de realiteit”

Waarom is ‘verbinding’ voor jou belangrijk?

De theologie is een multidisciplinaire wetenschap waar heel veel dingen in samenkomen, maar ze kan er soms ook de handen al vol aan hebben, aan al die eigen disciplines. Soms is het al lastig om daartussen de verbinding te maken. Terwijl ik nog een stapje verder wil gaan, en denk: “Waarom kunnen we niet ook met studenten bedrijfskunde in gesprek over ethiek of theologie?” Ik zou veel breder maatschappelijk een bijdrage willen leveren – daar zie ik wel heel veel mogelijkheden en kansen. Theologie mag echt wel meer naar buiten. Het is soms nog wat te veel met de kerkelijke context bezig. Maarten Wisse onderscheidt in zijn theologische encyclopedie drie verschillende fora waar theologie zich mee bezig zou moeten houden: de kerk, de academie en de samenleving. Wat mij betreft mag de aandacht voor de samenleving nog wel wat sterker aangezet worden.

Hoe zou een theoloog volgens jou dan moeten zijn?

Ik zie nog wel een verschil tussen theoloog-zijn en predikant-zijn, dus dat onderscheid zou ik wel willen maken. Maar ik denk dat je als theoloog een open blik moet houden naar wat er speelt in de samenleving. En ook als predikant, naar wat er speelt bij je hoorders of in de gemeente. Het is belangrijk om daar ook oog voor hebben, en daarop in te spelen. Die actualiteit als haak nemen om vervolgens de diepte in te gaan in de theologie. Niet een theologie die losgezongen is van de realiteit. Als we geloven dat theologie iets zegt over ons diepste zijn of een universele waarde heeft, dan is het wat mij betreft te beperkt om dat binnen de (protestantse) kerk te houden. Dan heeft dat ook missionaire gevolgen. Dan vraagt dat ook dat je de wereld ingaat. Zonder wat mij betreft gelijk zieltjes te moeten winnen, maar wel daar op een relevante manier aanwezig zijn, op z’n minst.

Wat denk jij dat het appel is dat theologie op mensen doet?

Theologie daagt uit om na te denken over de vragen achter de vragen. Wat de zin en betekenis is van het leven, wat is een goed leven, wat maakt mens-zijn. Dat soort vragen, waar gelukkig al meer dan tweeduizend jaar over nagedacht is. En dat is enorm waardevol, om in die traditie te stappen en daar ook misschien een kleine bijdrage aan te leveren. En telkens ook weer terug te kunnen grijpen op die traditie. Dat tilt me ook uit boven de tijdelijkheid. Theologie biedt een breder perspectief op discussies rondom coronamaatregelen of polarisatie in de samenleving; dat je eigen perspectief niet zo universeel is als je soms denkt. En dat is wel heel erg waardevol. Dat is natuurlijk de horizontale lijn, maar ook juist die verticale lijn in belangrijk. Theologie gaat uiteindelijk over God, over het hogere en de geleefde christelijke traditie. Ook daar daagt de theologie me uit om meer te weten te komen over wie hij is; de rijkheid en veelkleurigheid daarvan. Theologie trekt me er telkens weer met de haren bij, om het zo te zeggen, niet alleen op academisch, maar ook zeker op persoonlijk vlak.

Wat ga je het komend jaar doen als Jonge Theoloog?

Aan de ene kant wil ik met jonge mensen in gesprek: wat vinden zij nou waardevol aan de kerk, wat zijn hun positieve, maar misschien ook wel negatieve ervaringen, wat zoeken zij? En aan de andere kant die input dan weer meenemen om met de kerk in gesprek te gaan: kijk, jongeren zijn bezig met deze thema’s. Hoe kunnen we daarvoor ruimte maken? Als je jongeren vraagt ‘waar wil je het over hebben?’ dan komen er thema’s rond klimaat, of eenzaamheid, of gender en seksualiteit, wat wat mij betreft ook hele interessante thema’s zijn die je vanuit bijbels, theologisch perspectief kan benaderen. Maar de kerkenraad zegt dan: dat vinden we te spannend, dat gaan we niet doen. Daarmee jaag je jongeren als het ware wel de kerk uit, en dat is heel erg jammer. Dus daarvan denk ik: daar wil ik iets mee, dat is wel een verlangen dat ik heb.

Waar zie jij jongeren dan heengaan? Moeten we een jongerenkerk oprichten?

Dat vind ik dan ingewikkeld, juist omdat ik denk dat een kerk idealiter een plek is waar heel verschillende mensen samenkomen. In die zin is het lichaam van Christus ook heel divers en veelkleurig, hoop ik. Dus als je weer allemaal losse plekjes gaat maken voor allemaal verschillende doelgroepen, heb ik daar wel moeite mee. Maar tegelijkertijd denk ik aan een vriendin van mij die randkerkelijk is en verhuisd is naar een nieuwe plek, die zegt: ik zou eigenlijk wel iets willen met die kerk en ik volg de kerk nu op Facebook, maar ik zie alleen maar dingen langskomen van de kerkdiensten, terwijl ik eigenlijk een gespreksgroep zoek waar ik in gesprek kan over de vragen die ik heb, en inspiratie wil vanuit die christelijke traditie. Maar ja, daar zijn we als kerk nog niet zo op ingesteld. Dat is heel iets anders natuurlijk dan de kerkdiensten op zondagochtend om tien uur. Dus dat vraagt wel een andere manier van denken en doen.

Heb je nog andere ambities?

Buiten de kerk aanwezig zijn. In het Nederlands Dagblad of in de vele theologische tijdschriften iets publiceren, is denk ik niet zo’n hele grote uitdaging. Maar ik zou willen kijken: het Financieel Dagblad of NRC, hoe kan je daar als theoloog aanwezig zijn? Of ook op die manier zijn waar de jongeren zijn, dus via podcasts of andere manieren dan de traditionele media.