PThU onderzoekt erfenissen van slavernij in de kerk
De Protestantse Theologische Universiteit (PThU) start, in samenwerking met enkele onderzoekers van de VU, het onderzoek ‘Kerk slavernijverleden’. De centrale vraag van het onderzoek is hoe slavernij in de kerk een rol heeft gespeeld.
De onderzoekers zullen een database aanleggen van divers kerkelijk bronmateriaal en kerkarchieven onderzoeken. Zo brengen de onderzoekers in kaart welke theologische posities over slavernij er in de kerk waren. Naast dit historisch onderzoek zal ook de actuele positie van de kerk in het racismedebat worden onderzocht. Het project staat onder leiding van dr. Heleen Zorgdrager, hoogleraar systematische theologie en genderstudies aan de PThU.
Racisme
De afgelopen jaren heeft het slavernijverleden van Nederland op allerlei manieren op de publieke en wetenschappelijke agenda gestaan. Van Zwarte Piet tot diversiteitsquota, van herstelbetalingen tot de discussie over Keti Koti als landelijke feestdag. Aangejaagd door de grootschalige Black Lives Matter-protesten, wordt het slavernijverleden door steeds meer Nederlanders gezien als een onderwerp met maatschappelijke urgentie en relevantie. Dit geldt in het bijzonder voor de stad Amsterdam waar het slavernijverleden nog steeds prominent op allerlei manieren zichtbaar aanwezig is, zowel in haar gebouwen als haar inwoners. In juni 2019 gaf een meerderheid van de Amsterdamse gemeenteraad daarom opdracht tot een wetenschappelijk onderzoek over de rol die de gemeente Amsterdam heeft gespeeld in de slavernijgeschiedenis van Nederland.
Onderzoek naar de positie van de kerk
Ook bij de kerken leeft de behoefte om meer te weten over het eigen slavernijverleden. Dit komt voort uit een groeiend besef dat de gevolgen van het verleden grote impact hebben op de kerk en de samenleving van vandaag en morgen. Onderzoek naar de theologische dimensie van slavernij van toen geeft meer inzicht in de doorwerking ervan in het heden. Naast inzicht willen kerken ook leren van wat er leeft in en tussen geloofsgemeenschappen, met name geloofsgemeenschappen die bestaan uit (overwegend) nakomelingen van tot slaaf gemaakte mensen. Het onderzoek wordt daarom ook samen met hen opgezet en uitgevoerd. Het omvangrijke onderzoek, dat uit verschillende deelonderzoeken bestaat, zal resulteren in o.a. een mediaproductie, informatie en werkmateriaal voor kerken, boeken en bundels, conferenties en wetenschappelijke publicaties.
Reizende tentoonstelling 'Slavernijverleden en kerken in Nederland'
De reizende beeldtentoonstelling 'Slavernijverleden en kerken in Nederland' is van 15 oktober t/m 27 december 2021 te zien bij de PThU in Amsterdam. De beeldtentoonstelling is een initiatief van de Werkgroep Heilzame Verwerking Slavernijverleden in samenwerking met de PThU. Met deze tentoonstelling willen de initiatiefnemers, in de polariserende samenleving, kleinschalige ontmoetingen van mens tot mens faciliteren en om vastgeroeste denkpatronen, verbeeldingen en houdingen te veranderen. In 2022 gaat tentoonstelling op reis langs verschillende kerkelijke gemeentes in Nederland om ontmoetingen rondom het thema nog meer context-bepalender te maken.
