Naar hoofdinhoud
    1. Home
    2. Nieuws
    3. PThU agenda
    4. Symposium: Bewegen tussen kunst, erfgoed en geloof

    Symposium: Bewegen tussen kunst, erfgoed en geloof

    3 oktober 2025 12:30 - 18:00

    Wat gebeurt er als een oude psalm opnieuw klinkt – niet in de kerk, maar in een concertzaal? Of wanneer een hedendaagse kunstenaar zich laat inspireren door religieuze symboliek, zonder zichzelf als gelovig te beschouwen? Wat maakt een kerkgebouw eigenlijk ‘heilig’, wanneer het ook dienstdoet als tentoonstellingsruimte of theater? Dergelijke vragen komen bij elkaar in het symposium op 3 oktober. Een rijke middag voor wie zoekt naar betekenis tussen het esthetische, het spirituele en het culturele.

    Datum:
    3 oktober 2025 12:30 - 18:00

    Foto: NBC, door Jan Amse

    Dit is het programma van het symposium van 23 mei, dat is verplaatst naar 3 oktober 2025. Wie zich al had aangemeld voor 23 mei, hoeft dat niet opnieuw te doen. 

    Aanmelden

    Over het spirituele potentieel van plekken en praktijken

    De grenzen tussen kunst, erfgoed, en geloof zijn in beweging. Rituelen worden heruitgevonden, religieus erfgoed krijgt nieuwe betekenissen, en kunstenaars en erfgoedprofessionals zoeken naar vormen waarin spiritualiteit en esthetiek elkaar raken.

    Van oudsher heilige plaatsen, hun verhalen, rituele tradities, en muzikale en kunstzinnige praktijken oefenen nog steeds aantrekkingskracht uit: ze ontroeren, verstillen en zetten aan tot reflectie en verbinding. Ze nodigen mensen uit zich opnieuw te verhouden tot hun levensvragen, tot elkaar en tot God. Daarbij is religie een bron van verbondenheid, voor anderen juist iets waar ze zich van afkeren – of voorzichtig opnieuw toe verhouden. Kartrekkers in kunst en erfgoed zoeken daarom vaak naar een open benadering, die ruimte biedt voor levensbeschouwelijke diversiteit en individuele beleving.

    Tijdens het symposium Bewegen tussen kunst, erfgoed en geloof verkennen we deze spanningsvelden en mogelijkheden. In lezingen, workshops en gesprekstafels nemen we tijd om te luisteren, te verdiepen en samen te zoeken naar taal, vormen en betekenissen. We onderzoeken vooronderstellingen die meespelen of misschien in de weg zitten. Want wat zit er eigenlijk ónder ideeën over een ‘breed’ of ‘smal’ publiek, en over wat een plek of praktijk al dan niet religieus maakt?

    We sluiten de middag af met een concert door het Nederlands Bach Consort, waarin kunst, liturgie en spiritualiteit tot klinken komen. Het Nederlands Bach Consort brengt een intiem programma waarin muzikale tradities en actuele vragen samenkomen. Ervaar hoe muziek ruimte kan maken voor stilte, aandacht en verbinding. In jezelf, met de ander, en misschien ook met het heilige.

    Het symposium wordt georganiseerd door het Instituut voor Rituele en Liturgische Studies (IRiLiS, PThU), het Dominicanenklooster Zwolle en het Kenniscentrum voor Theologie van de PThU. 

    Voor wie?

    Dit symposium is voor iedereen die zich beweegt op het snijvlak van religie, kunst en erfgoed:

    • werkers in kerk, erfgoedinstellingen en musea
    • kunstenaars en musici met belangstelling voor religieuze tradities
    • studenten in theologie, religiestudies, erfgoedstudies, kunst en cultuur
    • geïnteresseerden die zoeken naar verdieping in de relatie tussen geloof en cultuur

    Of je nu vanuit je vak, geloof of interesse betrokken bent, je bent van harte welkom. We hopen dat de ‘beweging’ tussen de verschillende domeinen ook tot uitdrukking komt in de ontmoetingen tussen heel verschillende bezoekers die ieder hun eigen perspectieven inbrengen.

    Programma 

    • 12.30 uur Inloop 
    • 13.00 uur Welkom en introductie door prof. Mirella Klomp (hoogleraar Praktische Theologie PThU, Wetenschappelijk Directeur IRiLiS en Theoloog der Nederlanden) 
    • 13.15 uur Psalmen als lens op relaties tussen kunst, erfgoed en geloof door dr. Henk Vogel. Psalmen: prachtige, geëngageerde kunst, een gekoesterd cultureel erfgoed, uiting van geloof. Maar hoe werken verhouden die dimensies zich tot elkaar in de hedendaagse (post)seculiere cultuur? 
    • 13.45 Naar workshops / koffie 
    • 14.00 Workshopronde 1 
    • 14.45 Workshopronde 2 
    • 15.30 Naar plenair / koffie 
    • 15.45 Panelgesprek onder leiding van Mirella Klomp met Elza Kuyk, Lieke Wijnia, Henk Vogel, Mark Schep en Tido Visser 
    • 16.15 Onderling doorpraten met drankje 
    • 17.00 Concert Nederlands Bach Consort 
    • 18.00 Afronding / einde programma 

    Workshopkeuzes 

    • Spelen met het Heilige: hoe liturgie, kunst en kerkgebouw elkaar versterken

      Dr. Elza Kuyk – Universitair docent Ritueel en Liturgie, Vrije Universiteit Amsterdam 

      Vanuit ervaringen van meervoudig gebruik van kerkgebouwen gaan we eigenaarschap en diversiteit van gebruik van het kerkgebouw verkennen als kans om tot nieuwe interacties te komen. Wat valt er dan te ontdekken aan het Heilige? 

    • Psalmen voor iedereen

      Dr. Henk Vogel – Programmamaker, Dominicanen Zwolle 

      Door de uitvoering van psalmen te presenteren als ‘kunst’ en ‘erfgoed’, weten cultuurmakers en erfgoedbeoefenaars de psalmen toegankelijk te maken voor een breed publiek. Psalmen verklanken dan authentieke emoties, representeren (religieuze) diversiteit, bieden vervoering en schoonheid en adresseren onrecht en crises. Maar hoe balanceer je tussen kunst (engagement, schoonheid), erfgoed (traditie, lokale identiteit) en religie (psalmzang als uiting van (collectief) geloof in God) in een (post)seculiere cultuur? Met die vraag ga je aan de hand van actuele voorbeelden aan de slag. 

    • De paradox van hedendaagse kunst in een seculier land: religie, spiritualiteit en beeldende kunst in 21e-eeuws Nederland

      Dr. Lieke Wijnia – Hoofd Kennis & Collecties, Stedelijk Museum Schiedam; Fellow Centrum voor Religie & Erfgoed, Rijkuniversiteit Groningen 

      Ondanks de sterk veranderende maatschappelijke positie van institutionele religie en de voortdurende ontkerkelijking, laten de beeldende kunsten zien hoe religie niet verdwenen is uit het seculiere Nederland. Het tegenovergestelde lijkt eerder waar: deze processen vragen om een nieuwe en creatieve omgang met religie en spiritualiteit. Hierin heeft artistieke verbeelding een aanjagende rol, die u samen met spreker Lieke Wijnia tijdens deze sessie gaat verkennen aan de hand van het werk van een aantal kunstenaars. 

    • Religieuze tradities bekeken door een immaterieel erfgoedlens

      Mark Schep – Wetenschappelijk medewerker, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland

      Van processies en Chanoeka tot Holi en de Sint Maartenviering in Utrecht. Allemaal voorbeelden van culturele uitingen die als immaterieel erfgoed worden beleefd. De beoefenaars van deze vormen van immaterieel erfgoed nemen soms afstand van hun religieuze wortels, terwijl anderen het spirituele juist benadrukken. Maar wat betekent het plaatsen van religieus gewortelde tradities in een immaterieel erfgoedcontext en hoe werken beoefenaars binnen die context aan de toekomst van deze tradities? Wat als mensen geen ‘erfgoedstatus’ willen, omdat het voor hen afdoet aan hun religieuze praktijk? Via verschillende voorbeelden gaan we hier met elkaar over in gesprek.

    Ervaar het thema: concert Nederlands Bach Consort 

    Tijdens deze middag gaan we de verbindingen tussen kunst, erfgoed en spiritualiteit niet alleen bespreken, maar ook ervaren. Het Nederlands Bach Consort verbindt heden en verleden en maakt programma’s die raken, schuren en tot denken aanzetten. Deze middag biedt het ensemble een intiem programma, een muzikale interactie tussen de aanwezigen, de ruimte en de muziek.  

    Locatie

    Dominicanenklooster Zwolle, Assendorperdijk 8, 8012 EE Zwolle.

    Aanmelding en kosten 

    Meld je aan en denk, kijk en luister mee. Aanmelden kan door onderstaand formulier in te vullen en daarbij de deelnemersbijdrage van € 50 te voldoen. Het concert is hierbij inbegrepen.

    Het is ook mogelijk om alleen het concert bij te wonen, daarvoor kun je tickets bestellen via het Dominicanenklooster.  

    NB: Bij annulering na 19 september vindt geen restitutie meer plaats.