Nieuw onderzoek naar 'het goede' binnen Moral Compass Project
Wat is de aard van het goede? Die vraag staat centraal in een nieuw onderzoeksproject binnen het Moral Compass Project van de Protestantse Theologische Universiteit. Promovendus Tijs Ooms onderzoekt binnen het nieuwe project of er sprake kan zijn van een gedeeld moreel kader met als centraal concept ‘het goede’. Dinsdag werd tijdens een feestelijke bijeenkomst de overeenkomst voor het onderzoek getekend.
Morele polarisatie
Een kernvraag van het Moral Compass Project is hoe we zinvol kunnen spreken over het goede in een tijd van grote morele pluraliteit en polarisatie. Er lijken weinig gedeelde waarden te zijn. Ieder mag zelf bepalen wat moreel goed is om te doen. Een gedeeld moreel kader lijkt afwezig. Toch blijven mensen over de grenzen van verschillen heen spreken over wat goed is in een meer overstijgende zin. Ze weten zich aangesproken door ‘het goede’, dat verder gaat dan hun eigen subjectieve morele voorkeuren. Het nieuwe project sluit bij deze observatie aan, door dit gedeelde morele kader te onderzoeken.
De aard van het goede
Met de vraag naar de aard van het goede knoopt Tijs Ooms aan bij een eeuwenoude discussie die teruggaat tot de klassieke oudheid. Het goede wordt enerzijds als ongrijpbaar, onkenbaar en onbereikbaar beschouwd. Oftewel, het goede is transcendent. Plato staat model voor deze visie. Anderzijds wordt gesteld dat het goede aanwezig is in de wereld en tastbaar is wanneer het zich daar manifesteert. In deze opvatting wordt het immanente karakter van het goede benadrukt. Dit is de visie van Aristoteles. Het onderzoek richt zich op de relatie tussen beide kenmerken van het goede. Beide visies op het goede vinden we in de christelijke traditie terug en worden dikwijls met elkaar verbonden.
Protestantse visies op het goede
Het nieuwe onderzoek geeft in het bijzonder aandacht aan de manier waarop protestantse theologen in de eerste eeuwen na de Reformatie beide visies met elkaar verbinden en integreren in hun bijbelse opvattingen over het goede en de wet van God. Deze theologen werkten op de breuklijn van de moderne tijd en leefden net als wij in een tijd van conflict en polarisatie. Het onderzoek brengt hun ideeën over het goede in kaart en verbindt deze met de problematiek van vandaag. Zo wil dit onderzoek een bijdrage leveren aan de actuele vraag wat openheid voor het goede zou kunnen beteken te midden van morele polarisatie.
Promotieonderzoek
Het promotieonderzoek van Tijs Ooms wordt begeleid door de promotoren prof. Pieter Vos en prof. Petruschka Schaafsma en co-promotor dr. Rob Compaijen, die allen deel uitmaken van het Moral Compass Project. De schenkingsovereenkomst werd getekend in aanwezigheid van het bestuur van Stichting Paradosis, een afvaardiging van het MCP-onderzoeksteam en PThU-rector Martha Frederiks.
