Naar hoofdinhoud

Afscheidssymposium prof. Heleen Zorgdrager: Activist Theology. Resilient bodies in solidarity

27 januari 2026 13:00 - 15:00

Voor Heleen Zorgdrager zijn theologie en activisme altijd met elkaar verweven geweest, al vanaf haar studietijd: ze deed aan activistische theologie in genderstudies, in haar langdurige relaties met kerken en gemeenschappen in het voormalige Oostblok en vooral in Oekraïne, maar ook dichter bij huis, bijvoorbeeld in het debat over asielopvang in haar woonplaats. Dit afscheids­symposium verkent met haar en drie sprekers de eigenheid van theologisch activisme, met solidariteit en veerkracht als leidende lijnen.

Beeld: Our Lady of Ferguson door Mark DooxOver het symposiumOver het symposium

Over het symposium

Nu er sprake is van een opleving van activisme onder wetenschappers, is het belangrijk om de theologische bijdrage voor het voetlicht te brengen. Het symposium, ter gelegenheid van het emeritaat van prof. Zorgdrager, nodigt u uit om in gesprek te gaan over de eigenheid van theologisch activisme vanuit twee belangrijke aspecten van Heleens werk: solidariteit en veerkracht. Voertaal is Engels. 

Dr. Orysya Bila (UCU), prof. dr. Mariecke van den Berg (VU) en dr. Klaas Bom (PThU) zullen een korte lezing verzorgen en daarmee een aanzet geven voor het gesprek. Renate Japinga, Donate Philbert Nieveld en Noud Fortuin zullen elk een column verzorgen vanuit de verschillende velden van de theologie waarop Heleen actief is. Na het symposium houdt prof. Zorgdrager haar afscheidsrede, getiteld 'Magnificat: politieke theologie en gender van Paramaribo tot Pokrovsk'. De lezing is onderdeel van de dies natalis van de PThU.

De muziek zal worden verzorgd door banduraspelers Daria Cherednichenko en Dmytro Shyshov. 

Sprekers

  • Dr. Orysya Bila
  • Prof. dr.  Mariecke van den Berg
  • Dr. Klaas Bom
  • Dr. Orysya Bila - Theology of resilient hope: witnessing and responsibility in times of war 

    Dr. Orysya Bila is universitair hoofddocent en hoofd van de afdeling Filosofie aan de Oekraïense Katholieke Universiteit in Lviv, waar zij tevens directeur is van het masterprogramma Theologie. Haar onderwijs en onderzoek richten zich op de hedendaagse Europese filosofie, religiefilosofie en ethiek in omstandigheden van oorlog en crisis. Haar recente werk verkent het snijvlak van morele veerkracht, rechtvaardigheid en hoop in het door oorlog geteisterde Oekraïne, met verwijzingen naar Hannah Arendt en Avishai Margalit. Zij is betrokken bij diverse internationale academische netwerken, waaronder de European Society of Women in Theological Research.

  • Prof. dr. Mariecke van den Berg - Trump-ing theology: keeping the faith in times of populism

    Prof. dr. Mariecke van den Berg is hoogleraar religie, gender en seksualiteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam en bijzonder hoogleraar feminisme en christendom aan de Radboud Universiteit Nijmegen (Catharina Halkes-leerstoel). Haar onderzoek richt zich op religie, gender en seksualiteit in het publieke debat, evenals op queer en feministische theologie. Zij gebruikt kunst en populaire cultuur als hermeneutische lens voor de interpretatie van Bijbelteksten en is evenzeer geïnteresseerd in de doorwerking van Bijbelse motieven in hedendaagse populaire cultuur. Haar huidige onderzoek richt zich op religieuze en kerkelijke verveling. Zij onderzoekt hoe de eentonigheid van uitsluitende theologieën en geloofspraktijken kan leiden tot religieuze ontkerkelijking, maar ook hoe verveling kan functioneren als instrument voor verandering. Mariecke is redacteur van het internationale tijdschrift Religion and Gender en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Queer Theologen.

  • Dr Klaas Bom - The Spirit of theological activism or How to respond to Rosario Murillo?

    Dr. Klaas Bom is universitair hoofddocent dogmatiek en interculturele theologie en directeur van de masteropleidingen aan de Protestantse Theologische Universiteit. Zijn onderzoeksthema’s zijn theologische antropologie (kennisleer, wil en genade), Blaise Pascal, een interculturele benadering van de relatie tussen wetenschap en religie, en Latijns-Amerikaanse pinkstertheologie.

Columnisten

  • Renate Japenga MA
  • Donate Philbert-Nieveld, MSc
  • Noud Fortuin-van der Mik
  • Renate Japenga MA - Uphold me with Your wholehearted Spirit

    Renate Japenga MA studeerde in 2023 af met een scriptie over het onderwerp Whiteness. In 2024 begon zij als predikant in de Protestantse Kerk de Ontmoetingskerk in Gouda. Haar theologische interessegebieden omvatten oecumene, feminisme, womanisme, queer-, postkoloniale en bevrijdingstheologie.

    Zij woont in Schoonhoven met haar drie kinderen; haar echtgenoot wordt liefdevol herdacht.

  • Donate Philbert-Nieveld, MSc - Academic activism and public theology, not a profession but her way of life

    Donate Philbert-Nieveld MSc is opgeleid tot spraak-, gehoor- en stemtherapeut en werkte op Curaçao, Bonaire en Sint-Maarten. Zij bekleedde leidinggevende functies binnen de overheid, waaronder bij de Burgerlijke Stand van Curaçao en de Dienst Arbeid en Inkomen. Sinds november 2023 maakt zij deel uit van het NWO-onderzoeksproject Church and Slavery in the Dutch Empire: History, Theology & Heritage. Haar werk richt zich op de theologische, historische en erfgoedaspecten van koloniale nalatenschappen en kerkelijke medeplichtigheid. Zij onderzoekt Kerk en Slavernij vanuit het perspectief van tot slaaf gemaakte Afrikanen op Curaçao en in Suriname, met nadruk op hun handelingsvermogen, geloof en erfgoed in de periode 1848–1873.

  • Noud Fortuin-van der Mik

    Noud Fortuin-van der Mik is diaconaal opbouwwerker bij Stek in Den Haag en rondt zijn master Theologie (Master of Divinity) af aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Utrecht. Zijn onderzoek richt zich op de raakvlakken tussen bevrijdingstheologie en queertheologie in Nederland, met nadruk op de geleefde ervaring als uitgangspunt voor theologische reflectie. In zijn masterscriptie onderzocht hij Marcella Althaus-Reids Indecent Theology en de mogelijke toepassing daarvan in Nederland, aan de hand van een casestudy van het Christelijk Collectief tegen Genocide in Gaza (CC). Nouds werk laat zien hoe theologie kan ontstaan vanuit concrete sociale contexten, en hoe zij vragen naar rechtvaardigheid, gemeenschap en geloof in de praktijk kan adresseren.

Praktische informatie

  • Datum: 27 januari 2025
  • Tijd: 13.00 tot 15.00 uur (inloop vanaf 12.30 uur)
  • Locatie: Jacobikerk, Utrecht

Aansluitend aan de bijeenkomst, vanaf 15.30 uur, vindt de dies natalis van de PThU plaats in dezelfde kerk. U bent hartelijk welkom hierbij aan te sluiten.