Bijbelblogs in 2018

Aan de hand van de middeleeuwse Mariavertelling 'Beatrijs', gaat deze blog in op de verhaal- en geloofstraditie waarin Maria maagd is gebleven, ook bij Jezus' geboorte en daarna. Maria: ''Die moeder ende maghet es bleven''.

In de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland staat: “De kerk is geroepen gestalte te geven aan haar onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël.” Deze blog werpt nieuw licht op de discussie die volgde.

Is de Bijbel hopeloos verouderd, of kunnen we er toch nog mee uit de voeten? De tweede blog in een serie met deze keer als thema: de Bijbel en leiderschap. 

Is de Bijbel hopeloos verouderd? Hierbij de eerste blog van een serie. 

Eén op de vijf Nederlanders leest de Bijbel, bleek vorig jaar uit een onderzoek van het Nederlands
Bijbelgenootschap. Welk effect heeft dat op hen? Zou de wereld er zonder al dat Bijbellezen heel anders uitzien? 

De eerste mens was een priester, zijn vrouw een priesteres en ze leefden in een paradijselijke tempeltuin. Deze gedachte is te vinden in het boek Zonen en dochters profeteren, een in 2016 verschenen publicatie over de rol van man en vrouw in de kerk. Hoewel ik toejuich dat zowel mannen als vrouwen ambten in de kerk bekleden, deed het beroep op Genesis 2-3 mij de wenkbrauwen fronsen. Waarom?

Een geïnteresseerde lezer stelde de volgende vraag: Mij valt op dat Jezus geen concrete regels geeft, maar verhalen vertelt waar mensen zelf conclusies uit moeten trekken. Bij joden en moslims zijn er heel duidelijke regels waar je je gewoon aan moet houden, zonder dat je erover na hoeft te denken. Hoe zit dit?

Stel, je schrijft een roman. Je bedenkt personages, je kiest een tijd waarin het verhaal zich afspeelt en dan heb je ook een plaats van handeling nodig. Dat laatste doet er echt toe: of je het verhaal plaatst in Amsterdam of in Barneveld, dat maakt een groot verschil. 

‘Schiet maar, ik ben toch al dood’. Deze roman van Julia Navarro telt 768 pagina’s over de gevolgen van het Palestijns-Joodse conflict. De discussie over landbezit vinden we ook al in de Bijbel. Onder andere bij de profeet Ezechiël. Bij het lezen van dit Bijbelboek stuiten we op een exegetische kwestie die wellicht de vraag naar het landbezit in een ander perspectief stelt.

Vandaag de dag lijkt schoonheid belangrijker dan ooit. Het sociale medium Instagram is hier een goed voorbeeld van. Voordat een gemiddelde foto hierop wordt geplaatst, dient er eerst het nodige te worden aangepast. Alles lijkt om uiterlijk te draaien. Als je maar mooi bent, mooie kleding draagt, mooie spullen hebt, de mooiste plekken bezoekt, dán heb je het gemaakt. Dán moet je wel gelukkig zijn… Maar wat is het dan, dat ons gelukkig maakt? Wat is schoonheid eigenlijk?

In 2014 roept de terreurgroep Islamitische Staat het kalifaat uit. Ook vanuit Nederland vertrekken jihadisten naar Syrië en Irak. Drie jaar later komt er echter een einde aan het kalifaat. De jihadisten en hun vrouwen en kinderen blijven achter in mensonwaardige omstandigheden. Moeten die kinderen terug naar Nederland worden gehaald? D66 en ChristenUnie vinden van wel. De VVD vindt van niet. Wat zou de profeet Ezechiël ervan vinden?

In de synagoge wordt de Tora, de eerste vijf boeken van de Tora, volgens een jaarlijkse cyclus helemaal gelezen. Met dat doel is zij verdeeld in lees-eenheden, parasjot (enkelvoud: parasja) genoemd. De parasjot Tazria  (Leviticus 12-13) en Metsora (Leviticus 14-15) worden meestal samen gelezen. Deze parasjot gaan over zaken waar we het liever niet over hebben, rituele verontreinigingen door lichaamsvochten, vrouwelijke bloedingen en mannelijk zaad, huidaandoeningen en schimmels op voorwerpen en muren.

In kranten en op websites staat van tijd tot tijd een bericht over een nieuwe vondst die zou aantonen dat een persoon uit de Bijbel echt bestaan heeft. Eind 2015 ging het om koning Hizkia en kort geleden om de profeet Jesaja. In Jeruzalem zouden afdrukken van hun zegels gevonden zijn. Hoe betrouwbaar zijn zulke berichten? En hoeveel bewijzen de vondsten?

De evangelist Johannes heeft een eigen versie van het evangelie over Jezus geschreven. Aan alles valt te merken dat hij er diep over nagedacht heeft. Bij hem zijn de verhalen door een molen gehaald voordat ze op schrift gesteld zijn. De vraag is hoe die molen er uitgezien heeft. Met andere woorden: waar komt Johannes’ manier van kijken vandaan? 

Wie de Bijbel doorbladert, komt daarin vooral verhalen tegen waarin God met mannen spreekt. Spreekt Hij ook met vrouwen? Niet vaak, maar als Hij het doet is dat van grote betekenis.

Het verhaal over Filippus en de man uit Ethiopië uit Handelingen 8 heeft mij de afgelopen jaren flink beziggehouden. Ik heb over geen enkele tekst uit de Bijbel zo vaak een vraag gekregen als over dit verhaal. Het is trouwens altijd dezelfde vraag: ‘Waarom hebben jullie zomaar een vers uit dit verhaal weggelaten? Dat kán toch niet?’

In het evangelie naar Johannes treffen we in het Grieks viermaal een opmerkelijke aanduiding voor de heilige Geest aan: parakletos. In de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) wordt de term, net zoals in een aantal moderne Engelse vertalingen, steevast vertaald als ‘pleitbezorger’. Er is echter reden om een nieuw voorstel te doen en te kiezen voor ‘metgezel’. 

Elk jaar weer zijn er onderzoeken naar het drinken van alcoholische dranken in het algemeen en van wijn in het bijzonder: in hoeverre is dat schadelijk of misschien juist gezond? De Koran waarschuwt ervoor, maar aan de andere kant wordt volgens de Koran de hemelse zaligheid bevorderd door de aanwezigheid van rivieren van goede wijn. Hoe zit dat nu eigenlijk met de Bijbel?

Pasen is een belangrijke christelijke feestdag. Jezus stond op uit de dood. Blijkbaar is de dood niet het einde. Je zou denken dat deze overtuiging nadrukkelijk vermeld wordt op protestantse grafstenen. Maar dat blijkt toch een tikkeltje anders te liggen. 

Op Goede Vrijdag wordt in bijna alle kerken stilgestaan bij het lijden en sterven van Jezus. Vaak gebeurt dat ’s avonds, in de vorm van een wake. Het lijdensverhaal wordt gelezen uit één van de Evangeliën. Er klinkt stemmige muziek. Er worden passende liederen gezongen. In sommige kerken wordt de paaskaars uitgeblazen. Vaak verlaat men na afloop in stilte het kerkgebouw.

Er ligt al een tijdje een vraag bij de bijbelblogredactie: waarom verschilt het evangelie naar Johannes zo enorm van de andere drie evangeliën in het Nieuwe Testament?

Parabels zijn te vinden in het Nieuwe Testament en andere vroegchristelijke teksten, maar ook in de rabbijnse literatuur. Het is een genre waarin je verschillen en overeenkomsten tussen het vroege Jodendom en het vroege Christendom ziet. 

Paulus kennen we als apostel, als afgezant van Jezus Christus. Drie keer duidt hij zichzelf zo aan het begin van zijn brieven. Hij moet immers duidelijk maken met welke autoriteit hij zijn brieven schrijft. Net zo vaak gebruikt hij echter de titel ‘slaaf van Christus’. Waarom doet hij dit? Daardoor lijkt hij zijn positie toch juist te verzwakken.

Ezechiël is een van de drie grote profetenboeken in het Oude Testament. De actualiteit van dit profetische Bijbelboek kwam ten tijde van de kredietcrisis weer op pijnlijke wijze aan het licht. Het blinde geloof in vrije-markt-economie bij (met name) Westerse politici, moreel verval bij neoliberale machthebbers…niets nieuws onder de zon.

Moralistisch. streng, humorloos, rechtlijnig. Dat zijn associaties die opkomen bij het woord calvinistisch. En ze slaan terug op het beeld van de man naar wie deze term verwijst: Johannes Calvijn, hervormer van de stad Genève. Zulke associaties bestrijden  heeft weinig zin. Wel kan het de moeite waard zijn, te bekijken hoe Calvijn in de praktijk zijn lezing van de Bijbel en de vragen van de dag op elkaar betrok.

Het zal u als lezer van het Bijbelblog op de website van de Protestantse Theologische Universiteit niet zijn ontgaan dat de PThU tien jaar bestaat en dat dit op passende wijze gevierd gaat worden. Voor dit blog is dat een goede reden om in te gaan op de vraag naar het bijbels gehalte van zo’n feest.